خواص گزنه انجره (گیجی تیکان)

استفاده از گیاه گزنه جلوی ریزش موی سر را می‌گیرد و در برخی موارد نیز موی سر دوباره می‌روید. عصاره برگ این گیاه می‌تواند میزان قند خون در افراد دیابتی را به صورت قابل توجهی کاهش دهد.

---

گزنه گیاهی است علفی و چند ساله که ساقه آن چهار گوش است و به طور قائم تا ارتفاع یک متر بالا می‌رود. نام‌های دیگر آن عبارت است از: گزنه کبیر، گزنه دو پایه، گزنه سفید (انجره)، گزما، گزنک و...

این گیاه در خرابه‌ها، باغ‌ها و نقاط مرطوب که چهارپایان از آن عبور می‌کنند به حالت خودرو می‌روید ریشه این گیاه خزنده بوده و در ناحیه‌ای که سبز می‌شود کم‌کم تمام منطقه را فرا می‌گیرد.

ساقه این گیاه را پرزها و تارهای مخروطی شکل پوشانده که در صورت لمس کردن ساقه به دست می‌چسبد و پوست را می‌گزد که تولید خارش و سوزش می‌کند و شاید به همین دلیل آن را گزنه نامیده‌اند. تخم آن نرم، ریز و تیره رنگ و مانند تخم کتان است. قسمت مورد استفاده این گیاه برگ‌های تازه، ریشه، شیره و دانه آن است و طبع آن گرم و خشک است.

 برای پاک کردن مثانه، رفع عفونت مثانه و دفع سنگ از مثانه، برگ گزنه را

همراه با ریشه شیرین بیان دم کنید و بنوشید

گزنه گیاهی است که از دوران ما قبل تاریخ نیز وجود داشته و مردم آن زمان از آن برای تغذیه استفاده می‌کرده و از خواص درمانی آن اطلاع داشته‌اند.

جالینوس حکیم که در قرن دوم میلادی زندگی می‌کرد آن‌را برای رفع سرماخوردگی و بیماری‌های دستگاه تنفسی به کار می‌برد.

 

ترکیبات شیمیایی

گزنه دارای تانن، لسیتین، اسید فرمیک، نیترات پتاسیم و کلسیم است، ترکیبات آهن دارد و دارای ویتامین c و نوعی گلوکوزید است که پوست را قرمز می‌کند. از سرشاخه‌های این گیاه ماده‌ی قرمز رنگی به نام اورتی‌سین استخراج می‌شود.

 

خواص دارویی

* گزنه مو را تقویت کرده و از ریزش موی سر جلوگیری می‌کند، حتی در بعضی از موارد موی سر دوباره می‌روید.

برای استفاده از این خاصیت 6 گرم سر شاخه‌ها و برگ‌ها و ریشه گزنه را به تنهایی و یا با 30 گرم چای کوهی در یک لیتر آبجوش بریزید و آن قدر بجوشانید تا حجم مایع به نصف برسد، شب‌ها مقداری از این مایع را به سر بمالید و صبح بشویید.

* برای براق شدن و جلا دادن به موها بعد از شستشوی سر موها را با چای گزنه ماساژ دهید. بدین منظور یک قاشق چای‌خوری برگ گزنه خشک را در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید بماند. ماساژ دادن با این چای، شوره سر را برطرف می‌کند.

* دستگاه هاضمه را تقویت می‌کند، ادرار را زیاد می‌کند، برای درمان بیماری قند مفید است بدین منظور یک فنجان چای گزنه را سه بار در روز بخورید.

* ترشح شیر را در زنان شیرده زیاد می‌کند، اخلاط خونی را برطرف می‌کند، بیماری‌های پوستی را برطرف می‌کند. برای باز کردن عادت ماهیانه از دانه گزنه استفاده کنید.

گزنه مو را تقویت کرده و از ریزش موی سر جلوگیری می‌کند، حتی در بعضی

از موارد موی سر دوباره می‌روید

* در درمان کم‌خونی موثر است و تعداد گلبول‌های قرمز را زیاد می‌کند.

* اگر در ادرار خون وجود داشته باشد گزنه آن‌را برطرف می‌کند.

* گزنه عرق‌آور است، پاک کننده اخلاط سینه، ریه و معده است، نیروی جنسی را تقویت، گرفتگی‌های کبدی را رفع می‌کند.

* برای از بین بردن زگیل، ضماد برگ‌های تازه آن‌را روی زگیل بمالید.

* برای پاک کردن مثانه، رفع عفونت مثانه و دفع سنگ از مثانه، برگ گزنه را همراه با ریشه شیرین بیان دم کنید و بنوشید.

* برای التیام زخم‌ها و زخم‌های سرطانی از ضماد تخم گزنه مخلوط با عسل استفاده کنید، برای برطرف کردن کهیر از جوشانده گزنه به مقدار سه فنجان در روز بنوشید.

* درد نقرس را کاهش می‌دهد. برای برطرف کردن ناراحتی‌های زنانه قبل از عادت ماهیانه از چای گزنه استفاده کنید.

* ناراحتی‌های کلیه را برطرف می‌کند. ضماد آن درد عضلانی را برطرف می‌کند. کرم معده و روده را از بین می‌برد. درمان کننده بواسیر است. برای برطرف کردن درد رماتیسم، برگ‌های تازه آن‌را روی پوست بمالید.

* گزنه میکروب کش قوی است و خاصیت نیروبخشی فراوانی دارد.

* گزنه از نظر طب سنتی دافع بلغم بوده و در تسکین دردهای مفصلی و رماتیسمی ناشی از بلغم فاسد در بدن موثر است.

* جوشانده گزنه در رفع یرقان، ناراحتی‌های کبدی و همچنین دفع سنگ کیسه صفرا موثر است.

دستگاه هاضمه را تقویت می‌کند، ادرار را زیاد می‌کند، برای درمان بیماری قند مفید است بدین منظور یک فنجان چای گزنه را سه بار در روز بخورید

* در ناراحتی آرتروز، بستن مقداری گزنه تازه به ناحیه مذکور، باعث تسکین درد و درمان (در دراز مدت) می‌شود. همچنین روغن گزنه در درمان بیماری‌های مفصلی بسیار موثر است.

 

نکاتی در مورد مصرف گزنه

1- تماس گزنه با پوست موجب سوزش و خارش می‌شود (البته تأثیر درمانی دارد!).

2- گزنه دافع پتاسیم است.

3- گاهی در بعضی افراد، مصرف خوراکی آن باعث نفخ می‌شود.

 

 

 

 

 

 

عصاره برگ گیاه گزنه در درمان دیابت مؤثر است

گروهی از محققان دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تبریز با بررسی تأثیر برگ گیاه گزنه روی حیوانات آزمایشگاهی دریافتند که عصاره برگ این گیاه می‌تواند میزان قند خون را به صورت قابل توجهی کاهش دهد.

در این طرح با استفاده از داروهایی که لوزالمعده را تخریب می‌کند به صورت مصنوعی در حیوانات آزمایشگاهی، دیابت ایجاد و با بررسی عصاره برگ گیاه گزنه در این حیوانات تأثیر مثبت عصاره این گیاه در کاهش قند خون آن‌ها

 

مشخص شد.

بر خلاف تصور همگان استفاده از گیاه گزنه در افرادی که دیابت ندارند هیچ‌گونه اثری بر روی میزان قند خون ندارد.

 

طرز استفاده

دم کرده گزنه: مقدار 40 گرم برگ گزنه را در یک لیتر آب جوش ریخته و به مدت 10 دقیقه دم کنید. مقدار مصرف آن سه فنجان در روز بعد از غذا است.

جوشانده گزنه: مقدار 30 گرم گزنه را در یک لیتر آب ریخته و به مدت 10 دقیقه آن‌را بجوشانید. این جوشانده برای تصفیه خون مفید است. مقدار مصرف آن یک فنجان بین غذاها در روز است.

چای گزنه: مواد لازم: یک قاشق غذاخوری سر پر گزنه خشک یا تازه (برابر با یک مشت کوچک)، یک تکه نبات متوسط (برابر با 5 حبه قند بزرگ از نظر سایز)، 2 لیوان آب سرد. طرز تهیه: همه مواد را در ظرف درداری ریخته، پس از آن که مواد روی شعله مستقیم به جوش آمدند، 3 تا 5 دقیقه آن را با شعله بسیار کم دم می‌کنیم.

مضرات

گزنه اگر بیش از حد استفاده شود ممکن است برای روده‌ها و کلیه‌ها مضر باشد بنابراین بهتر است با صمغ عربی و کتیرا خورده شود.

مقدار مصرف بیش از 10 گرم در روز ممکن است باعث بند آمدن ادرار شود.

زنان باردار و کودکان باید از مصرف آن خودداری کنند.

گیاه دارویی زول

گیاه دارویی زول خراسان  به دلیل شرایط آب و هوا و بادها و خشکی هوا، گیاهان خاصی در آن پرورش می‌یابد که گیاه زول یکی از آن گیاهان است، این گیاه مانند سایر گیاهان خراسان جنوبی به دلیل بادهای گرم و کم‌آب قرار دارد از سطح سبز آن کم می‌شود. تیغ‌هایی که در این گیاه وجود دارد جزئی از گل آن محسوب می‌شود که وسیله دفاعی است و سطح تبخیر را برای گیاه پایین می‌آورد. زول خراسانی خواص زیادی دارد از جمله به هضم غذا کمک می‌کند، برای درد درمان پهلو بسیار مفید است و دردهایی که در قفسه سینه و پهلوها به‌وجود می‌آید را تسکین می‌دهد. جوشانده این گیاه برای درمان ورم‌ها، دمل‌ها، زخم‌های داخلی و سطحی بسیار مفید است و کوبیده شده این گیاه زخم‌های داخلی معده و روده را ترمیم می‌کند. عرق زول برای درمان کاهش پلاکت بسیار مفید است و گلبول‌های قرمز خون را افزایش می‌دهد. زول در درمان کم‌خونی، تنگی نفس، آسم، سکته‌های مغزی و قلبی موثر است و نفخ معده را از بین می برد، عرق این گیاه پوست را باز و شفاف می‌کند. زول برای بیماران دیابتی و در کاهش قند خون بسیار موثر است و توصیه شده که افراد غیر دیابتی نیز با خوردن این گیاه را همراه با عسل مصرف کرده و اثرات معجزه آسای کاهش دیابت و درمان را تجربه کنند. محقق و پژوهشگر گیاهان دارویی در خراسان جنوبی در گفت وگو با خبرنگار تسنیم در بیرجند، گفت: گیاهان دارویی جزء ذخایر منابع طبیعی بوده و بسیاری از کشورها کم یا زیاد از این منبع برخوردار هستند که نوع، تعداد و تنوع گونه‌های گیاهی بر اساس شرایط موقیعت اقلیمی هر منطقه متفاوت است. محسن پویان با بیان اینکه حدود 8 هزار گونه گیاهی در کشور وجود دارد، تصریح کرد: خراسان جنوبی اقلیم چهارگانه دارد لذا 10 درصد از این گونه‌ها را به خود اختصاص داده است و درحال حاضر 800 گونه گیاهی در این استان شناخته شده است. وی اظهار کرد: گیاهان دارویی علاوه بر درآمدزایی، مقاومت بسیار بالایی نسبت به خشکسالی و کم‌آبی دارند و می‌توانند جایگزین مناسبی برای محصولات آبی باشند. محقق و پژوهشگر گیاهان دارویی در خراسان جنوبی گفت: گونه‌های گیاهی استان به لحاظ کیفیت قابل مقایسه با سایر گونه‌های گیاهی در کشور نیست. وی آنغوزه، شیرین‌بیان، وشاء، آویشن، خاکشیر، زیره سبز، کلپوره، درمنه، بومادران، بابونه، کما، آلوورا، سماق، نعنا فلفلی و نعنای محلی، به‌لیمو، اسطخودوس، رزماری و کتیرا را از نمونه‌های گیاهان دارویی در استان برشمرد.

گیاهان دارویی و عرقیات گیاهی.

 

عرق آویشن :(طبیعت گرم) ضد سرما خوردگی ،مقوی معده،تقویت بینایی،ضد نفخ،تشنج،ضدقارچ، صرع،ضد درد مفاصل وسیاتیک، ضد کوفتگی عضلات ،بعد از غذا یک فنجان به صورت شربت میل شود.

عرق بابونه: (طبیعت گرم) اشتها آور،ضد درد هنگام دندان بندی کودکان،هضم کننده غذا ،آرام بخش اعصاب،قاعده آور،صفرا بر، درمان سردردهای کهنه،درمان وتقویت قوای جنسی،درمان گریپ وانواع تب،با غرغره کردن بوی بد دهان رفع شده ویک فنجان بعد از غذا میل شود.استعمال خارجی آن ،به صورت استحمام جوش صورت وسرودوری از آلودگی جهت زخمها می باشد.

عرق طارونه:(طبیعت معتدل) تقویت اعصاب،آرام بخش،ضد روماتیسم ودرد مفاصل،قبل از خواب یک لیوان مصرف شود.

گلاب: (طبیعت گرم) معطر،مقوی قلب واعصاب ومعده،سخت کننده لثه،زفع خلط خونی،نرم کننده پوست،بهترین چاشنی برای شیرینی وشربت به صورت شربت به جای نوشابه در سر سفره هر ایرانی.

یک لیوان گلاب +6لیوان آب سرد+5/1لیوان شکر مخلوط کرده استفاده شود.

عرق دار چین: (طبیعت گرم) مقوی قوه جنسی،مورد مصرف چاشنی برای غذا،شیرینی جات وچای

عرق بید مشک: (طبیعت سرد)تقویت قلب،کاهش فشار خون،مقوی قوه،آرام بخش،ملین،به صورت شربت همه وقت مصرف شود.

 

خصوصابهترین نوشیدنی در سر هرسفره ایرانی توصیه می شود از افرادی که فشارخون آنها پایین تر از حد معمولی می باشد از این عرق کمتر استفاده کنند.

یک لیوان+2لیوان شکر +6 لیوان آب بسیار بسیار سرد مخلوط و استفاده شود.

عرق برگ گردو:(طبیعت گرم)پایین آورنده قند خون،ضد عفونی کننده، درمان کم خونی وتنظیم کننده قند خون، درمان یبوست،مقوی قوای جنسی درمان ورم چشم،استحکام لثه،درمان ورفع نرمی استخوان.

یک لیوان آن+دو لیتر آب اضافه ومخلوط شود وروزی 4تا5وعده هر وعده50سی سی مصرف شود..

عرق اسطوخودس(کلپوره)(معتدل): پایین آورنده تب شدید،نیروبخش،معرق،درمان برونشیت مزمن، نصف لیوان در یک لیوان آب مصرف شود.

عرق برگ چنار:(طبیعت سرد) بازکننده صدا،ضدگرفتگی حنجره وتنگی نفس،تب بر،مفید برای امراض عصبی ،چاق کننده،در هر وعده آن یک فنجان به صورت غلیظ مصرف شود.

عرق بوما دران: :(طبیعت گرم) درمان گرفتگی وضد عضله قلب،رفع اختلالات قاعدگی، تصفیه کننده خون،دفع سنگ کلیه ومثانه،ضد درماتیسم،در موقع نیاز یک لیوان به صورت شربت میل شود.

عرق بهار نارنج: :(طبیعت گرم) آرام بخش،تقویت قلب واعصاب، ضد تشنج و سکسکه،درمان بی خوابی،یک فنجان قبل از خواب میل شود همراه باچای وشربت هم می توان مصرف کرد.

عرق بید:(طبیعت گرم)درمان قاطع تب های شدید، ضد زردی پوست،درمان دردهای تناسلی،مصرف خوراکی به صورت شربت همه وقت استفاده می شود استمعال خارجی لطیف کننده مو،بر طرف کننده شوره سر.

عرق کاسنی:(طبیعت خنک) تصفیه کننده خون،ضد کلسترول،تقویت پوست،ضد یرقان،ضد گرگفتگی،ملین وضد یبوست،موردمصرف:نصف لیوان در یک لیوان آب سرد.مصرف خارجی بای پوست به صورت بخور می باشد.

عرق کاکوتی:(طبیعت گرم)رفع کننده سوءهاضمه،تقویت معده،اشتها آور،تقویت کننده بینایی،ضدعفونی کننده مجاری تنفسی، بعد از غذا همراه نصف لیوان آب مصرف شود.

عرق گل گاو زبان: (طبیعت گرم)نشاط آور ،مقوی،نیکو کننده رخسار،مسکن هاضم،مفید برای ورم کلیه،مفید برای تنگی نفس،ضد عفونی کننده دستگاه گوارش. به صورت شربت بعد از غذا مصرف شود.

عرق گزنه:(طبیعت سرد)کاهش دهنده قند خون،استحام لثه،خون ساز،رفع اخلاط خونی،بندآوری خون در خون ریزیها،تنضیم کننده پروستات،استعمال خارجی، جلوگیری وبرطرف نمودن زخمهای چرکین.برای مصرف خوراکی تا شش برابر رقیق شده وروزی 3تا 4وعده استفاده شود.

عرق پونه (طبیعت گرم)باد شکن،ضد سیاه سرفه وگریپ،خلط آور،اثر محرک بر ترشحات معده،محلل،رفع اختلالات کلیوی،بر طرف کننده کرمهای بدن،درمان گرفتگی واختلالات گوارشی، نصف لیوان با آب مخلوط بعد از غذا مصرف شود...

عرق چهل گیاه(طبیعت گرم) با ترکیبی از چهل نوع گیاه،ریشه وساقه گیاهان،شفابخش،تهیه شده که مقوی اعصاب وآرام بخش قوی است.

مسکن قاطع دردهای ماهانه خانمها ،هاضمه غذا،درمان بیخوابی،به صورت شربت بعد از غذا قبل از خواب مصرف شود.

عرق سنبل الطیب (طبیعت گرم)محرک قلب واعصاب،ضد هیستری و سردردهای میگرنی ــ بعد از غذا قبل یک استکان مصرف شود..

عرق خار شتر(طبیعت سرد) مقوی وشستشو دهنده کلیه ومفید برای برای سنگ کلیه ومثانه،ضد سیاه سرفه وتب ولرز به صورت غلیظ در دفعات مکرر استفاده شود..

عرق رازیانه (طبیعت گرم) ازدیاد شیر مادر،اشتها آور،قاعده آور،ازد یاد آهن خون،دفع سنگ کلیه،مصرف آن برای مردان خطرناک است.50 سی سی قبل از غذا مصرف شود..

عرق رزماری(طبیعت گرم) ضد سر گیجه وسیاه سرفه،ضد زردی پوست،مقوی معده،نیروبخش،قبل از غذا مصرف شود..

عرق زنیان(طبیعت گرم) ضد عفونی کننده،ضد نفخ،ضد انگل،باد شکن، ضد سکسکه،دافع سموم بدن،

،رفع اعتیاد ومواد مخدر،درمان پیسی،مقویضد سکسکه،دافع سموم بدن، قوای جنسی،درمان لاغری،مورد

مصرف یک فنجان در یک لیوان عرق شاطره و کاسنی برای افرادی که طبع آنها گرم است.

عرق زیره(طبیعت گرم)ضد چاقی،ازدیاد شیر مادران،نیرو دهنده،هاضمه غذا،دفع نارحتی های روده،تصفیه خون،یک لیوان عرق زیره+ نصف لیوان سرکه سیب یا آبغوره + 2لیوان آب اضافه و قبل از صبحانه و نهار

هر وعده یک لیوان مخلوط استفاده شود..

عرق شاتره(طبیعت سرد) دفع خارشهای بدن، شفا بخش قاطع عفونتهای پوستی وبیماری های قارچی،صفرا بر نشاط آور،ضد زردی ونارسایی کبد، 50سی سی همراه با آب 2تا3 بار در روز میل شود.مصرف خارجی هم به صورت استحمام دارد..

عرق شنبلیله(طبیعت گرم) مقوی و نیرو بخش،کاهش دهنده قند خون و کلسترول،ملین،مفید برای قوای جنسی مسلولین،مفید برای اشخاص ضعیف،یک لیوان بعد از عذا میل شود.استعمال خارجی ضد قاچهای پوستی،کمک به درمان زخمهای درمان لک،ضد التهاب..

عرق شوید (طبیعت معتدل) کاهش چربی خون ضدسم،افزایش شیر مادران ،تسکین دهنده درد معده،بر طرف کننده آرتروز.یک لیوان به صورت غلیظ بعد از غذا مصرف شود..

عرق شیرین بیان(طبیعت گرم) معالج قاطع زخم اثنی عشر ومعده، درمان برونشیت وکم خونی،صفرابر، رفع ترش کردن معده، افرادی که فشار خون دارند با پزشک مشورت کنند 50 سی سی قبل از غذا مصرف شود.

عرق نعناء(طبیعت گرم) ضد دلپیچه،ضد نفخ شکم،بادشکن،اشتها آور،رفع سردردی،تقویت معده کودکان،استحکام لثه،رفع یبوست،درمان دردهای گلو وآنژین،درمان اختلالات کلیه ومثانه،1فنجان بعد از غذا همراه با آب رقیق شده ومیل شود.

از نعناع به خاطر روغن حاوی اسانس مانتول آن برای سوء هاضمه وبرخی عوارض ناشی از ناراحتی های اعصاب از جمله بی خوابی ؛میگرن وسرگیجه استفاده کرد.

نعناع ضد نفخ بوده گاز معده وروده را دفع می کند وبه عنوان دارویی ملین وضدعفونی کننده کار برد دارد.

نعناع اشتهاآور بوده واعصاب بویایی وغدد بزاقی را تحریک کرده ومصرف آن پس از غذابه هضم غذا کمک می کند.

شربت نعناع یا عرق آن شادی آور بوده وخستگی های جسمانی را دفع ومحرک قوه باءوادرار است.همچنین به تقویت قلب،معده وهمچنین رفع اسهال ساده بسیار کمک میکند.

برگ نعناع را برای رفع سم عقرب،دفع سکسکه،سردرد و دل پیچه می جوند.

از اسانس نعناع که یک ضد عفونی کننده است برای تجور مجاری تنفسی استفاده می کنند.

همچنین نعناع رقیق کننده خون است.

با چند برگ تازه نعناع مرهمی فراهم می کنند که برای التیام گزش حشرات یا ضرب دیدگی مفید است.همچنین با خرد کردن چند برگ نعناع میتوان به مبارزه با مگس پرداخت.

بهتر است برای معطر شدن و بهرمندی از خواص نعناع ماست و دوغ خود را با نعناع میل نموده وآن را جایگزین نوشابه گازدار کرد.

عرق هل (طبیعت گرم) مقوی معده وروده وباد شکن،نیرو دهنده،بهترین چاشنی برای شیرینی جات وحلوا شله زرد،شیر کاکائو وچای

عرق یونجه(طبیعت معتدل) سرشار از ویتامین AوDوKوC می باشد.معالج رعشه،تقویت کننده اعصاب،نرم کننده سینه،چاق کننده،جلوگیری از خون ریزی،مفید برای استخوان بندی کودکان وکم خونی،تصفیه کننده خون.. 1لیوان یک ساعت قبل از غذا میل شود..
عرق نسترن (خنک)تقویت قلب،رافع سردی بدن،درمان ورم کلیه وعوارض ناشی از کمبود ویتامین ـــ به صورت شربت میل شود..

عرق آویشن: مسکن – ضد سرماخوردگی – مقوی معده – معالج بیماریهای قارچی پوست – ضد ورم بینی وگلو.

عرق بید: درمان تب های شدید ودردهای تناسلی – زردی پوست (یرقان) – تصفیه خون.

عرق بادرنجبویه: ضد خستگیهای روحی – استفراغ های دوران بارداری – برونشیت وتشنج – ضد قلنج – درمان دل پیچه.

عرق بیدمشک: تقویت کننده فلب – رفع ناراحتیهای اعصاب – ضد تپش قلب.

عرق پونه: ضد سیاه سرفه وگریپ – خلط آور- بادشکن – قابض – بازکننده عروق – ضد عفونی کننده .

چهارعرق سرد: تب بر- خنک – تقویت کننده معده.

چهارعرق گرم: تقویت کننده معده – مفید برای هضم غذا – رفع ناراحتی های روده .

عرق چهل گیاه: تقویت کننده معده – کمک به هضم غذا – بادشکن – ضد سردی – ضد تهوع واستفراغ .

عرق خارخاسک: مدر قوی – رفع سنگ کلیه ومثانه – کیسه صفرا- تصفیه خون.

عرق خارشتر: ضد عفونت مجاری ادراری – سنگ شکن – مدرقوی – ضد سیاه سرفه.

عرق رازیانه: معطر کننده – محرک – بادشکن – مدروقاعده آور- درمان بواسیر ونقرس – ازدیاد شیر

مادران 

عرق زنیان: ضد نفخ معده – ضد ترشی معده – ضد عفونت – ضد انگل – بادشکن – درمان عوارض بعد از ترک اعتیاد.

سرکه سیب: لاغر کننده – مکمل غذا

عرق سنبل الطیب: خواب آور- مسکن – تقویت قلب – اشتها آور.

عرق شاتره: ضد خارشهای پوستی – صفرا بر- تقویت کبد – نشاط آور- ضد نفخ – اشتها آور.

عرق کیالک: تصفیه کننده خون – جلوگیری ازعواقب سعت کلسترول – جلوگیری ازتنگ شدن رگها.

عرق گزنه: اثر قاطع در رفع بیماریهای پوستی وجلدی – ضد چربی وقند خون – ضد خون ریزی – بازکننده عروق – مدر.

عرق گلبهار: مفید برای لطافت پوست دست وصورت – مقوی معده

عرق مریم گلی: ضد دیابت – ضد رماتیسم واسهال – ضد سینوزیت – ضد انگل – ضد نفخ .

عرق مخلصه: ملین – مقوی – دفع سموم – ضد قولنج – پاد زهر قوی مفید برای ناراحتیهای کمرو مفاصل عضلانی – تقویت معده .

عرق مورد: ضد خون ریزی – قابض روده – درمان اسهال وبواسیر- تقویت رشد مو- ضد آفت .

خواص درمانی زنجبیل

نتایج شگفت انگیز مصرف روزانه زنجبیل

مصرف ریزوم یا ساقه زیرزمینی زنجبیل به کاهش التهاب در روده بزرگ و روده کوچک کمک می کند که این شرایط خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش می دهد.

زنجبیل از جمله گیاهان دارویی معطر و تند است که فواید سلامت مختلفی را ارائه می کند. اگرچه زنجبیل بومی آسیاست، اما هزاران سال است که در سراسر جهان کشت می شود و در دسترس قرار دارد.

به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "بست هلثی گاید"، زنجبیل از مشخصات تغذیه ای قوی سود می برد و حاوی مواد مغذی مختلف از کربوهیدارت ها، قند، و فیبر تا انواع مختلف ویتامین ها، مواد معدنی و اسیدها است. تنها یک قاشق غذاخوری زنجبیل حاوی 1.07 گرم کربوهیدارت، 0.10 گرم قند، 0.12 گرم فیبر، 0.01 گرم اسید چرب امگا-6، و مقدار قابل توجه از ویتامین های B، و مواد معدنی مانند کلسیم، روی، مس، آهن، منیزم، منگنز، فسفر، پتاسیم، سلنیم، و سدیم است.

با توجه به مشخصات تغذیه ای استثنایی، زنجبیل طیف گسترده ای از فواید سلامت را ارائه می کند. در ادامه برخی دلایل که باید مصرف روزانه زنجبیل را در برنامه غذایی خود جای دهید را بیان می کنیم.

مبارزه با سلول های سرطانی

به صورت علمی مشخص شده است که زنجبیل توانایی نابود کردن سلول های سرطانی تخمدان، حتی سریع‌تر و موثرتر از داروهای مبتنی بر پلاتین که به بیماران مبتلا به سرطان داده می شوند را دارد. مصرف ریزوم یا ساقه زیرزمینی زنجبیل به کاهش التهاب در روده بزرگ و روده کوچک کمک می کند که این شرایط خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش می دهد.

کاهش التهاب

جینجرول ها، ترکیباتی در زنجبیل، برای مقابله با بیماری های مرتبط با التهاب بسیار موثر عمل می کنند. این ترکیبات توانایی کاهش درد و ورم عضلانی را در بیمارانی که از درد عضلانی و ورم مفاصل رنج می برند، دارند و برای افراد مبتلا به چاقی، آلزایمر و دیابت نیز بسیار مفید هستند.

تسکین دندان‌درد

مالش زنجبیل خام روی لثه ها به واسطه ویژگی های درمانی قوی این گیاه به تسکین دندان‌درد در مدت زمانی کوتاه کمک می کند.

تسکین گلودرد

زنجبیل یکی از قدرتمندترین درمان های طبیعی برای گلودرد و سرفه است. تمام آن چه باید انجام دهید جوشاندن چند برش زنجبیل در آب و ترکیب آن با عسل و آب لیمو است. این راه حل در پاکسازی گرفتگی بینی و تسکین گلو درد موثر است.

تسکین سردرد

افرادی مبتلا به میگرن می توانند از فواید ترکیب زنجبیل، نعناع بیابانی، و فلفل کاین بهره‌مند شوند. چند برش زنجبیل را با یک قاشق چایخوری نعناع بیابانی خشک شده و اندکی فلفل کاین ترکیب کرده و اجازه دهید به آرامی به جوش آید.

بهبود گوارش

چند برش زنجبیل را برای چند دقیقه در آب بجوشانید و این نوشیدنی را با عسل خام شیرین کنید. این نوشیدنی ناراحتی معده را آرام می کند و نفخ را از بین می برد.

توقف ریفلاکس اسید

بنابر مطالعه ای که در نشریه Molecular Research and Food Nutrition منتشر شد، ترکیبات موجود در زنجبیل می توانند شش برابر موثرتر از داروهای مسدودکننده اسید عمل کنند. برخلاف این داروها، زنجبیل خطر زخم معده یا سرطان معده را افزایش نمی دهد.

پیشگیری از بیماری صبحگاهی

بسیاری از بانوان بیان کرده اند که قرص های زنجبیل به آنها در کاهش تهوع و استفراغ کمک کرده است. با این وجود، مشورت با پزشک پیش از استفاده از درمان های جایگزین، از جمله مصرف زنجبیل، توصیه می شود.

تثبیت سطوح گلوکز

پژوهشگران درباره چگونگی کاهش قند خون توسط زنجبیل مطمئن نیستند، اما این ماده غذایی می تواند نقش موثری در این زمینه داشته باشد. برای عادی سازی سطوح گلوکز، یک لیوان آب زنجبیل را صبح هنگام بنوشید.

دردهای عضلانی

بنابر مطالعه ای که در نشریه Journal of Pain منتشر شد، دوز روزانه زنجبیل به کاهش درد عضلانی ناشی از آسیب عضلانی کمک می کند. برای تسکین درد عضلانی، خمیر زنجبیل را با زردچوبه ترکیب کرده و روی ناحیه تحت تاثیر قرار گرفته بمالید.

افزایش اشتها

به واسطه مزه طراوت بخش و ویژگی های دارویی، زنجبیل به تحریک اشتها کمک می کند. تمام آن چه باید انجام دهید جویدن یک تکه زنجبیل پیش از وعده غذایی است تا شیره گوارشی به حرکت درآمده و اشتهای شما افزایش یابد.

پیشگیری از تهوع پس از عمل جراحی

به صورت علمی مشخص شده است که زنجبیل در پیشگیری از تهوع و استفراغ پس از عمل جراحی، به ویژه جراحی های زنانه، موثر است. تنها کافی است یک تکه زنجبیل را بجوید.

نسخه های شفابخش کاسنی

1- درمان اسهال با کاسنی:

خوردن برگ های کاسنی تازه به تنهایی یا همراه با برگ های تازه کاهو جهت بند آوردن اسهالهایی که منشا گرمی داشته باشند بسیار مفید است. همچنین استفاده از جوشانده، یا دمکرده تخم و برگ خشک کاسنی در درمان اسهال موثر است.

2- نقش کاسنی در تحلیل ورمهای گرم:

افراد سالخورده و بزرگسالانی که به علت ناراحتیهای کبدی، کثیفی خون و مزاج گرم در پوست خود احساس سوزش و حرارت زیاد می کنند مخصوصا در ناحیه کف پا و دست ها و یا اینکه پوستشان متورم گردیده، چنانچه پودر برگ کاسنی را با کمی سفیداب و سرکه خمیر کنند و بر محل سوزش و ورم بمالند، سوزش را برطرف ساخته و موجب تحلیل ورم آنها می گردد.

3- درمان سردرد با کاسنی:

مالیدن آب برگ کاسنی (که از له کردن و فشردن برگ کاسنی تازه یا از جوشاندن برگ کاسنی تازه یا از جوشاندن برگ کاسنی خشک حاصل شده باشد)، به تنهایی یا همراه با کمی سرکه بر سر موجب تسکین سردردهایی که به علت گرمی مزاج به وجود آمده باشد، می گردد.
4- درمان بی اشتهایی با کاسنی: افرادی که از بی اشتهایی رنج می برند جهت تحریک اشتهای خود، 20 گرم تخم کاسنی را با 20 گرم رازیانه و 20 گرم صندل سفید مخلوط کرده در ظرفی که محتوی یک لیتر آب است ریخته و به قدری حرارت دهند تا پخته شود، سپس آن را در 2 وعده صبح و عصر میل نمایند.

5- درمان دیفتری و ورم گلو با کاسنی:

برای مبتلایان به دیفتری و افرادی که از ورم گلو و گلو درد رنج می برند هیچ دارویی بهتر از غرغره جوشانده برگ و بذر کاسنی همراه با آب فلوس و آب گشنیز تازه نیست، از این رو مصرف آن به افراد مبتلا به دیفتری توصیه و تجویز می شود.

6- پایین آوردن تب با کاسنی:

استفاده از دمکرده 15 گرم برگ یا ریشه کاسنی به تنهایی یا همراه با 10 گرم گل بنفشه 3 بار در روز، هر بار یک فنجان تاثیر زیادی در پایین آوردن تب و حرارت بالای بدن دارد. همچنین خوردن آب برگ کاسنی با سکنجبین جهت رفع تبهای کهنه اثر دارد.

7- دفع سنگ کلیه و مثانه با کاسنی:

بیمارانی که دچار بندآمدگی ادرار می شوند و کلیه و مثانه آنها سنگ ساز می باشد چنانچه مدتی نوشیدنیهای خود در طول روز را به جوشانده ریشه یا تخم و یا برگ کاسنی به تنهایی یا همراه با کمی کامل ذرت و خارخاسک اختصاص دهند نتایج رضایت بخشی از آن جهت درمان بیماری خود خواهند دید.
8- درمان بندآمدگی شیر سینه: مادران شیرده که بنا به عللی شیرشان کم شده یا شیر در سینه هایشان بند آمده، چنانچه چند روز متوالی هر روز مقداری ریشه کاسنی را جوشانده و آب آن را میل نمایند و تفاله باقیمانده را بر روی سینه ضماد کنند، موجب به جریان افتادن شیر در سینه هایشان می گردد.

9- تسکین درد دندان با کاسنی:

مزمزه جوشانده غلیظ برگ و تخم کاسنی 3 بار در روز و در طول چند روز متوالی تاثیر زیادی در تسکیل درد دندان به ویژه درد دندانهای آسیاب دارد.

10- تحلیل ورم و درد چشم با کاسنی:

افرادی که به علت خراش یا در اثر نارسایی های کبدی و خونی اطراف چشم آنها ورم کرده و دردناک گردیده باشد، چنانچه مقدار (حدود نیم ساعت) برگ کاسنی تازه را کوبیده و له نمایند و آن را بر محل متورم و دردناک ضماد کنند موجب تحلیل ورم و تسکین درد آن می گردد.

11- تصفیه کردن خون با کاسنی:

جهت پایین آوردن غلظت بالای خون و تصفیه نمودن آن 2 مثقال برگ خشک کاسنی را در یک لیتر آب به مدت 20 الی 40 دقیقه دم کرده (با حرارت ملایم) و در طول 3 وعده روزانه، هر وعده یک فنجان آن را میل نمایید.

12- معالجه آسم (تنگی نفس) با کاسنی:

مصرف مداوم عرق کاسنی یا ضماد پودر برگ یا تخم کاسنی که همراه با کمی آرد جو و آب خمیر شده باشد بر روی سینه نیز در معالجه آسم (تنگی نفس) مفید و موثر است.

13- درمان یرقان (زردی) با کاسنی:

افرادی که از بیماری یرقان (زردی) رنج می برند به ویژه در مورد کودکان و افراد خشک مزاج چنانچه چند روز متوالی از عرق کاسنی یا جوشانده یا دمکرده ریشه، تخم و یا برگ آن استفاده کنند نتایج شفابخشی خواهند دید.
دستور دیگر: هر روز نیم مثقال شیر خشک را در یک استکان عرق کاسنی حل کنید و به بیمار بخورانید.

14- پاک کردن سینه از اخلاط با کاسنی:

جهت بند آمدن سرفه و پاک کردن سینه از اخلاط کهنه، 20 گرم ریشه کاسنی را با 10 گرم گل زوفا، 10 گرم ریشه شیرین بیان، 10 گرم شکر تیغال، 10 گرم عناب مخلوط کرده، در 5/1 لیتر آب جوشانده و 3 بار در روز، هر بار یک فنجان آن را میل کنید.

15- تسکین درد و تحلیل ورم مفصل با کاسنی:

طبیعت گیاه کاسنی خنک است، از این رو ضماد جوشانده یا پودر ریشه و برگ کاسنی به تنهایی یا همراه با آرد جو بر روی مفاصل و ورم آنها تاثیر زیادی در تسکین درد آنها داشته و موجب تحلیل ورمهایی که به علت گرمی به وجود آمده باشند، می گردد.
نقش کاسنی در تولد نوزاد پسر: به نقل کتاب طب الصادق (ع) و بنا به فرموده از امام ششم شیعیان حضرت امام جعفر صادق(ع)، خانواده هایی که کاسنی زیاد مصرف می کنند پسر بیش از دختر دارند. بررسی های آزمایشگاهی در طب جدید نیز این گفته را ثابت می کنند که نقش کبد در ساختن کروموزمهای نر و تا حدودی ماده نطفه زیاد است و چون کاسنی در نوسازی سلولهای کبدی و تقویت کبد نقش برجسته ای دارد نمی توان نقش آن را در تولد نوزاد پسر نادیده گرفت.

17- نقش کاسنی در درمان اختلالات و امراض کبدی:

کاسنی به سبب دارا بودن مواد تلخی که در آن نهفته است گیاه بسیار مفید و گرانبهایی است که کبد را اصلاح، تصفیه و تقویت می نماید و هر چه درصد این مواد تلخ در کاسنی زیادتر باشد برای کبد مفیدتر است از این رو مصرف کاسنی به صورت مختلف از جمله سالاد، عرق، شربت، جوشانده، دمکرده و آب گیاه تازه به بیماران کبدی توصیه و تجویز می شود.

18- رفع اثر سموم بر بدن با کاسنی:

کاسنی یکی از بهترین و  مهمترین گیاهانی است که تاثیر زیادی در زهر کشی و پاک نمودن بدن از کلیه سموم و مواد زاید و مضر خون دارد. به همین منظور، 15 گرم تخم کاسنی را با 10 گرم رازیانه (بادیان) مخلوط کرده و بجوشانید و روزی 3 بار، یک فنجان میل نمایید.
19- درمان یبوست و خشکی مزاج با کاسنی: جهت درمان یبوست و رفع خشکی مزاج 25 گرم ریشه کاسنی را به تنهایی یا همراه با 15 گرم برگ یا تخم گل پنیرک، 15 گرم گل یا تخم ختمی مخلوط کرده، جوشانده و در طول 3 وعده روزانه، هر وعده یک فنجان آن را میل نمایید.

20- معالجه التهاب معده با کاسنی:

جهت درمان التهاب معده و دستگاه گوارشی کافی است هر روز مقداری از برگ های کاسنی تازه را در سالاد ریخته و میل کنید. همچنین استفاده از جوشانده برگ یا ریشه کاسنی خشک شده، 3 بار در روز، هر یک فنجان در درمان التهاب معده موثر است.

21- درمان بند آمدگی ادرار با کاسنی:

نوشیدن 3 بار در روز، هر بار یک فنجان از آب صاف شده جوشانده، 20 گرم ریشه کاسنی، 15 گرم برگ کاسنی و 15 گرم تخم کاسنی همراه با 20 گرم هسته یا دم کرده گیلاس در یک لیتر آب موجب ضد عفونی کردن و زهر کشی نمودن مجاری ادراری شده و ادرار بند آمده را باز می کند.
22- خواص طبی روغن کاسنی: مالیدن روغن کاسنی به پیشانی و سر، سر درد ناشی از گرمی و حرارت را برطرف می کند. ضماد روغن کاسنی به پوست در ناحیه کبد، درد کبد را تسکین داده و در درمان نارساییهای کبدی موثر است. مالیدن آن به کف دست و پا سوزش و خشکی آنها را از بین برده و نرمی و لطافت خاصی به آنها می بخشد. چکاندن روغن کاسنی در بینی گرفتگی و خشکی فضای داخلی بینی را بر طرف می کند. مالیدن آن بر پیشانی کودکان، تب آنها را پایین می آورد.
طرز تهیه روغن کاسنی: 100 گرم برگ کاسنی خشک را 24 ساعت در 5/1 لیتر آب بخیسانید سپس بجوشانید به قدری که آب آن نصف شود بعد صاف نموده آب آن را در 150 گرم روغن زیتون یا کنجد به قدری بجوشانید تا آب آن بخار شود و روغن بماند.

کهلیک اوتی

کهلیک اوتی – ککلیک اوتی آویشن

اویشن(ککلیک اوتی)

اویشن یا “سر پوله”Serpolet”گیاهی است داروئی از تیریه”نعناع”Labiatae”است که نام علمی آن
“Thymus Serpyllum “میباشد. نام فارسی این گیاه پایا”افشن”است که در غرب به ان “اذربه”و به زبان ترکی به ان”ککلیک اوتی”میگویند .اویشن دارای گلهائی به زنگ سفید و ارغوانی است که به طور ساده یا مجتمع اند.

آویشن در طب سنتی
در طب سنتی از این گیاه به عنوان ضد اسپاسم، رفع تنگی نفس و سرفه و سوع هاضمه ودرمان سیاه سرفه، برونشیت، عفونت ریه، سرماخوردگی، آنفلوآنزا و برای درمان نفخ و گرفتگی‌های عضلانی استفاده می‌شود. اسم کهلیک اوتی (کاکوتی) برای گیاه Ziziphous L است نه برای گیاه Thymus L.
همچنین آویشن خواص ضد میکروبی و ضدانگلی وضد قارچی داردو این به خاطر وجود ماده ای به نام تیمول است که اگر شما در خوردن ان زیاده روی کنید ممکن است مسموم شوید. این گیاه فصل بهار در کوههای زاگرس از جمله کوههای استان کردستان بخصوص کوههای شهرستان بیجار از جمله(کوه نسار، کوه حمزه عرب،کوه نقاره کوب و منطقه حفاظت شده بیجار) به وفور یافت می شود.

آویشن در طب نوین

استفاده امروزی و ثابت شده گیاه آویشن برای درمان آسم، سرفههای خشک مکرر، آمفیزم و برونشیت است. چای دم کرده آن را نیز برای درمان عفونت گوش میانی، نفخ و تهوع استفاده می‌کنند، عصاره آویشن حاوی ماده‌ای به نام �تیمول�است که برای بیماری آسم مفید است. حمام آویشن برای مبتلایان به دردهای عضلانی، مفصلی و روماتیسمی مفید است. ضماد آویشن برای نیش و گزیدگی حشرات موثر است .در حاملگی مصرف این گیاه ممنوع است اما در دوران شیردهی منعی ندارد.
اویشن،که به اویش شیرازی و صعتر نیز موسوم است،یکی از گیاهان مفید طبی می باشد که در نقاط  کوهستانی و خوش  اب و هوا  می روید.
در اویشن مواد چرب ،مواد رنگی،رزین،یک ماده تلخ،منگنز فراوان و ویتامین های A,B,Eوجود دارد.این گیاه دارای اسانس موسوم به “اسانس سرپوله”می باشد که یک ماده ضد عفونی کننده قوی است. از اویشن ،عرق معطری نیز تهیه میشود.
اویشن دارای خاصیت درمانی به این شرح میباشد:اختلالات دستگاه تنفسی دم کرده یا جوشانده ساقه های گلدار اویشن،درمان کننده اسم،خلط خونی ، سرفه،سیاه سرفه ،ذات الریه و سرما خوردگی می باشد.ناراحتیهای اعصاب خوردن اویشن ،صرع را درمان کرده و اضطراب و دلهره را می زداید و خستگی و ضعف مفرط را از بین برده و یک داروی ارام بخش و خواب اور می باشد و در درمان بیماری درد مفصل و سیاتیک بسیار موثر است ناراحتی های زنانه دم کرده اویشن خونریزی را کاهش می دهد و ترشحات زنانگی را قطع می نماید و قاعدگی را منظم  میکند و بعلت داشتن هورمون شیر زنان را افزایش میدهد.

ضد عفونی شست و شوی چشم،نوک پستان متورم و زخمها با محلول جوشانده اویشن ،بسیار مفید و خاصیت  ضد عفونی کننده دارد و خونریزی بینی را درمان می نماید.

بیماری های گوارشی
دم کرده اویشن ،اختلالات گوارشی را از بین برده ،معده را تقویت،سوء هاضمه را درمان و نفخ شکم را  می زداید. دفع انگل دم کرده اویشن کرمک و انگلهای دیگر را از بین می برد.
ریزش مو
مالش پوست سر یا محلول دم کرده اویشن از ریزش مو اند.
کوفتگی عضلات
حمام اویشن،کوفتگی عضلات،درد مفاصل،نقرس و ضعف عمومی بدن را التیام می بخشد و درد پیچیدگی عضلان را تسکین میدهد.

اختلالات کلیه

دم کرده اویشن ،بیماری های مثانه را درمان می نماید،اما زیاد ان،کلیه را تحریک نموده موجب بروز البومین در ادرار میگردد.

خلاصه انکه اویشن یک گیاه داروئی بسیار موثر در درمان  بیماری های گوارشی،دارای خاصیت ضد میکروبی ،ضد قارچ و ضد انگلی ،تسکین دهنده دردهای عضلانی و بیماری های عصبی و اختلالات تنفسی است.
برای مصرف این گیاه، ۱ تا ۴ گرم پودر خشک گیاه را در یک لیوان آب جوش دم کرده (به مدت ۲۰ دقیقه) بریزید. پس از صاف کردن محلول را شیرین کرده و ۳ بار در روز مصرف شود.

در التهاب حنجره و لوزهها و برای درمان آفت به صورت غرغره کردن استفاده شود. برای این منظور، یک استکان از پودر گیاه را در چهار استکان آب جوش آهسته به مدت ۲۰ دقیقه جوشانیده و پس از صاف کردن، برای شست‌وشوی دهان استفاده شود.

فراورده‌های دارویی مختلفی از این گیاه ساخته شده و به طور گسترده مورد مصرف بیماران قرار می‌گیرد. از فراورده‌هایی که به تأیید �نظارت بر امور دارو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی� رسیده‌است می‌توان�شربت هانی تیم�و �شربت توسیان�، �قطره توسیگل�، �قطره توسیوین�، �قطره تیم آرتا� و �شربت تیمکس� �شربت تیمیان�، �شربت برونکوتیدی� و �شربت برنکوباریج� را نام برد. این فراورده‌ها، همگی ضد سرفه و خلط آور هستند و ایمنی مصرف آنها در دوران شیردهی و بارداری به اثبات نرسیده‌است.

آویشن عامل تصفیه کننده خوبی بوده و در درمان بی‌خوابی و امراض جهاز هاضمه مفید است. اگر ۵ تا ۱۰ گرم اویشن را در یک لیتر آبجوش دم کرده و با کمی عسل به بیماران مبتلا به تنگی نفس و کلیه و مثانه و درد مفاصل و سیاتیک و خونریزیهای رحم و ترشحات غیر طبیعی زنان بدهید در دفع بیماری آنها موثر واقع خواهد شد.

آویشن برای جلوگیری از ریزش مو نیز موثر است. ۲۰ گرم اویشن را در یک لیتر آب جوشانده شود و هرچند روز یک بار به سر مالیده شود. ضمناً در خوردن آویشن نباید زیاده روی کرد زیرا باعث بروز البومین در ادرار می‌شود.
نکته قابل توجه اینکه،مصرف بیش از حد تجویز شده این گیاه سبب بروز اختلالاتی در قلب ،اعصاب ،دستگاه گوارش ،پوست و کلیه می گردد.

بنابراین در مصرف ان باید دقت لازم را به عمل اورد.

آنغوزه گیاهی کوهی و کم یاب

 

عکسی را که مشاهده میکنید مربوط به گیاه آنغوزه می باشد شاید تا کنون اسم این گیاه را نشنیده باشید به هر حال ما امروز قصد داریم این گیاه را بررسی کنیم به همین منظور تعدای عکس از این گیاه و اطلاعاتی در رابطه با آن را برای شما آماده کرده ایم

 

 

این گیاه را در پارسی «انگدان» می‌نامند. نام علمی آن .Ferula assa-foetida L است. انگدان از گیاهان دارویی مهم تیره چتریان است و در مناطق استپی و بیابانی ایران می‌روید.

 

مشخصات آنغوزه

آنغوزه شیره گیاهی است که از تیغ زدن ریشه یا پایین ساقه و یا قطع ساقه گیاهان مولد آنغوزه از ناحیة یقه گیاه خارج می‌شود و در طول تابستان به دست می‌آید و به دو صورت در بازار عرضه می‌شود. یک نوع را که آنغوزه اشکی گویند بسیار تمیز؛ بدون خاک و خاشاک و مرغوب است رنگ خارجی ان زرد مایل به قرمز یا قهوه‌ای و صاف و شفافت. از نظر ابعاد در حد فندق یا کمی بزرگتر یا کوچکتر در ابعاد نخود است رنگ مقطع آن سفید است که در مجاورت هوا به سرعت اکسیده شده و تیره می‌شود؛ و نوع دیگر که در بازار عرضه می‌شود توده‌ای گفته می‌شود که با بی دقتی جمع‌آوری شده و مخلوط با خاک و خاشاک و برگ است و نامرغوب می‌باشد طعم انغوزه گس در بعضی گونه‌ها تلخ و بویی شبیه بوی سیر، متعفن و خیلی تند دارد.
خواص – کاربرد

برای صمغ آنغوزه درمناطق خاور دور خواص متعددی قائل هستند. این صمغ از ایران و افغانستان از طریق مغولستان به چین و سایر نواحی خاور دور وارد می‌شود آنغوزه برای معالجه هیستری مفید است [لیو]. به عنوان مقوی معده و برای کشتن کرم معده مصرف می‌شود. [روا] و بادشکن است.

بو مجموعه‌نین حاضیرلانماسیندا اساس قایناق شخص خیرالنسا خانیمدیر آدی گئدن بیتگیلر خلخالین آلانکش کندیندن توپلانمیشدیر بو یازینی «ائل دیلی و ادبیاتی» درگیسینین 3-جو ساییندان آلیب، مختصر ائدیتدن سونرا بیر داها بورادا یاییلماسینی فایدالی گؤردوک.

1-آت آلماسی                at alması بیر نؤوع مئیوه‎دیر. دؤیرلر، ایسهال اوچون فایدالی‎دیر.

2-آت آلماسی (آت گؤتی) at alması  کؤکونو قاینادارلار، بؤیرک و مثانه‎ده داشی اولسا اریدیب سالار.

3-آردیج  ardıc  بیر نؤوع آغاجدیر. دملرلر گؤز آغریسینا و سویو ایت دیرسه‎یینه خئییردیر.

4-آلبالی سایاغی  albalı sayağı  دملنر سانجییا خئییردیر.

5-اریک آغاجی‎نین کیتیرگه‎سی  ərik ağacının kitirgəsi  دیش آغریسینا خئییردیر.

6-امه کؤمه‎جی  əmə köməci  دویو ایله یئسن جانی یوموشالدار.

7- اوزرریک     üzərrik    اوزرلیک، توستوسو اعصاب اوچون خئییردیر.

8-اوشقون    uşqun     اوشقون قابیغی‎نین سویو قاش توکونه خئییردیر.

9-اووه‎لک     üvələk     بدنین کؤپون آلار. دری کؤپوشگه‎ینده و قاشیناندا دمله‎ییب ایچرلر.

10-اووه‎لک (آش تره‎سی) ده‎نین دمله‎ییب ایچرلر. تیتره‎مه‌یه درماندیر. قوْرخان آداما ایچیردرلر.

11-اییده آغاجی‎نین قابیغی iydə ağacının qabığı بدنده شیشن بیر عوضوون اوستونه باغلاسالار، ساغالدار.

12-بابانک   babanək    گولو سانجی، سینه آغریسی و بوغاز گلمه‎سینه خئییردیر.

13-باتبات کؤکو batbat kökü معیّن فورمالاردا حب کیمی قاییرارلار. دوغماق ایسته‎مه‎ین قادینلار قاباقدان شییاف کیمی مصرف ائدرلر. دوغمانین قاباغین آلار.

14-باغا سومویو bağa sümüyü توسباغا سومویونو دؤیرلر، آت یاراسینی ساغالدار. باد-ی فتق اوچون خئییرلیدیر.

15-بالدیرقان baldırqan ده‎نی ساریمساقلا قاینادارلار، ترله‎مه‎ین آدامی ترله‎در. قولونجا خئییردیر.

16-بئش بارماق beş barmaq بئش یارپاق دا دئییلر، بوتون یارالار اوچون خئییردیر.

17-بزه‎ریین یاغی bəzərəyin yağı عادت اولان قادینلارا خئییرلی‎دیر.

18-بنؤوشه گولو bənövşə gülü گؤز دامارلارینا خئییردیر. گوج‎لندیرر.

19-بوروق بوروق اوْتو buruq buruq otu بئل آغریسینا درماندیر. قاینادیب پارچا اوسته یاخارلار، بئله باغلارلار توختادار.

20-بوْغاناق boğanaq تیکانلی اوتدور تر چاغیندا یئییلسه اوره‎گی گوجلو ائدر.

21-بولاق اوْتو bulaq otu دوغان آروادلار بیر شئیدن ایرگنسه بیر یئری شیشسه خئییردیر.

22-بولاق اوْتو bulaq otu قره یاتاق‎لیغا و باشقا دردلره درماندیر.

23-بولوم bulum دؤرد پارچا اولور، ایچری‎سی دولو ده‎ن اولور. سویون بورونا سیخاسان سینه‎زیته خئییردیر.

24-بوْیاق اوْتو boyaq otu اونون کؤکو یومورتا ساریسی ایله بیرلیکده قول- قیچ سینیغینا خئییردیر.

25-بویما ده‎ره‎ن buyma dərən بوتون بدنده‎کی یئل‎لری آرادان آپارار. سانجییا خئییردیر.

26-بیله‎لیک biləlik کولدا اولار. یومورو- یومورو، خیردا- خیردا اولار. گؤبگی دوشنه خئییردیر.

27-پینتی گوه‎نی‎نین گولو pinti gəvəninin gülü تنگ نفس اوچون فایدالیدیر.

28-تانک اوْتو otu tank ایکی اوزون یارپاغی اولور. ایکی یارپاغینین آراسیندا بیر یومورو گولو اولور. اونو آش ایله یئیه‎رلر. یئمکدن دوشه‎نین مئیلی نی چوخالدار. ایشتاهانی آچار.

29-تره tərə قارینی تمیزلر. دردلری آرادان آپارار. سارالانا درماندیر.

30-تورشک turşək قانی تمیزلر. آغیز آغریسینا و بوغاز آغرییا و معده‎یه خئییردیر.

31-توکلوجه tüklücə معده‎ده اولان قارا سویو چؤله تؤکر. سانجی اوچون خئییرلیدیر.

32-جعفری cə`fəri قانی چوخالدار. قوخو و ایی‎لری آرادان آپارار.

33-جیرجیر گوه‎ن گولو cırcır gəvən gülü ده‎ملرلر سانجی اوچون خئییرلیدیر.

34-چؤل بزه‎ره‎گی çöl bəzərəgi معده یئلی، ییغاریئنی آرادان آپارار.

35-چیله‌داغ (چیله‌داق) çilədağ قویروق یاغییلا بیرگه دؤیوب، ایری بیتن سینیق سومویون سیندیغی یئره باغلارلار. دویونو اریدر.

36-ختمی گولو xətmi gülü بدنی چیرکلردن تمیزلر. سویوق دیمه‎ده سینه‎نی یوموشالدار.

37-خشه اوْتو xəşə otu حئیوانی کؤکلدر.

38-داش گولو daş gülü داشدا بیتر. قاینادارلار ایچرلر، بئل دیسکی خسته‎لییینه خئییردیر.

39-داغ خاشخاشی dağ xaşxaşı بوزمه قابی اولور. ایچینده نارین ده‎نلری اولور. قابینی دؤیرلر شکرله و سودله قاریشدیریب کؤرپه اوشاغا وئررلر. اوشاغی ساغلام ائدر واختیندا یاتار.

40-داغ نانه‎سی dağ nanəsi ده‎ملرلر معده‎نین کؤپونو آلار.

41-دامارجا damarca اوزون و ده‎نلی اولور. دملرلر اورک آغریسینا و یارایا خئییرلی اولور.

42-زنجفیر zəncəfir زنجفیل، تزه اولان اوشاغین یانین چیرتارلار زنجفیر قویارلار. قره قان گلر داها باواسیر توتماز. بؤیوکلر گرک اؤزلری ایشییه قابا سونرا ایچینده اوتورا، دوزه‎لر.

43-زیره کوپ zirə küp قارین آغریسی اوچون فایدالیدیر. بوروندان قان آچیلسا قورودار.

44-زیرینج zirinc یاغلی خؤرک یئسه‎ن، زیرینج یئسه‎ن راحاتلیق گتیرر.

45-سوپورگه süpürgə قوربان آییندا آجارلی‎سین زیگیله چکرلر یاخشی ائدر و یاندیراسان حئیوان امجگی گلسه قایتارار.

46-سوتدوین sütdüyən بیر اوتدور یارایا خئییردیر.

47-سودا بجریلن نانه bəcərilən nanə suda قولونج و آیریلار اوچون خئییرلیدیر.

48-سوْمورقان somurqan اوجا، نارین و توکلو اولور. آغ و ساری رنگده گوللری اولور. ایچلرینده شیرین سو اولور. اورگی گوجلو ائدر.

49-سؤیود یارپاغی söyüd yarpağı اوشاق حصبه‎سینه خئییردیر. اوشاغی سؤیود یارپاغیندا یاتیردارلار.

50-سهلاب اوْتو səhlab otu کؤکونو دؤیوب یئسن اؤسگورمه باشقا دردلره خئییردیر.

51-سییری قویروغو گولو siyri quyruğyu gülü قورودوب ده‎ملرلر.یوز درده درماندیر.

52-شاه بیزک şahbizək و یا بالا دون (baladon) قارین آغریسینا، قولونج و دالاق و قره اؤسگوره‎گه درماندیر.

53-شاه تره şah tərə قانی تمیزلر. دالاغی ایشه سالار. بدن آغیرلاشاندا خئییردیر. معده‎نی توختادار.

54-شاه تره‎سی şah tərəsi ده‎ملرلر. خینا ایله باشا یاخارلار. ده‎رینی و توکو یاخشی ساخلار. معده‎یه سو دوشسه توْختادار.

55-شووه‎ره‎ن şüvərən قیزدیرمانی آلار، عصبلری توختادار، یوموشاقلیقدیر.

56-شیرین بیان şirin bəyan معده آغریسینا و معده یاراسینا خئییردیر. قولونج آغریسینا درماندیر.

57-شیرین گیله şirin gilə سوتونو ساققیز ائدرلر. دیشلره خئییردیر.

58-قاپاقلیجا qapaqlıca ایسلادیب ایچرلر. باغیرساقلاری یوموشالدار.

59-قارا بزه‎رک qara bəzərək آریق اوْلانلارا خئییردیر. و سس توتولمایا و بوْغاز قوروماسینا درماندیر.

60-قارنی یاریق qarnı yarıq کسیله‎ن یارا یئرینه سویونو وورسان قانی قورودار، ساغالدار.

61-قاز آیاغی qaz ayağı ایشتاها آچاندیر. قانی تمیزلر. بؤیرکلری تمیزلر.

62-قره آغاج قابیغی qərə ağac qabığı قاینادیب سویو ایله خمیر ائله‎سن چیبان و یارا اوسته قوْیسان چیرکی آلار.

63-قره شنگی qərə şəngi قاینادارلار. ده‎مروْو، گون یانیغینا، کئچل‎لیگه و توک تؤکولمه‎یه خئییردیر. عادت اوْلان خانیملارا خئییردیر.

64-قره گوَ‎ن کیتیرگه‎سی qərə gəvən kitirgəsi ایلیکلری گوجلندیره‎ر. اوره‌گین بندینی یوْغونلادار.

65-قره گیله qərə gilə مئیوه‌سی قانی تمیزلر. آغاجی اوزون اولار.

66-قشنگی qəşəngi چیرکلری آرادان آپارماق اوچون خئییرلیدیر. قاینادیب سویونو ایچرلر. بدنین ایچ قوخولارین آپارار.

67-قمیش qəmiş مال حئیوانین بدنینده چیرک اولسا تمیزلر.

68-قوش اوزومو quş üzümü کورک آغریسی اوچون خئییرلیدیر. قانی تمیزلر.

69-قوش اپبگی quş əpbəyi قارقادیلی، دوگو ایله پیشیریله خسته‎لره فایدالی اولار.

70-قوش قوْنماز quş qonmaz بیر تیکانلی اوتدور. یاندیریب کولونو یانیق یارایا قویارلار، ساغالدار.

71-قویماق quymaq یاغلا اونو قاتیب پیشیرَرلر. سوزه‎نکلی آداملارا خئییردیر.

72-قیلینج اوْتو qılınc otu قاتیقلا قاینادارلار باواسیله خئییردیر. حئیوان یاراسینا قورد دوشسه درمان ائدر.

73-کاسنی (گؤی چیرتیق) kasni (göy çırtıq) قیزدیرمایا خئییردیر. قانی تمیزلر. بؤیره‎ک و دالاق اوچوندور.

74-کاسیب نوْخودو kasıb noxudu دالاق، روماتیسم و بؤیره‎ک داشلارینا و قان آزلیغینا و ورم اوچون درماندیر. بؤیره‎ک و مثنه اوچون درماندیر.

75-کندیر گوه‌نینین کؤکو gəvəninin kökü kəndir اوْنون بیر ایل قاباقدان دریلمیشی‎نی و بیر ایل قازیلان سوپورگه اوتو و سوغان قابیغینی قاینادیب سویونو دوغمایان قادینلارا وئره‎سن خئییردیر.

76-کهلیک اوْتو kəhlik otu ده‎ملرلر. سویوق دیمه‎نی و ایچ زیگیل‎لرینی آرادان آپارار.

77-گاوی گول زبان gavi gül zəban قانی دورولدار. اوجالیغی اون سانتدیر. باشدا اوچ گولو اولور. سودا ده‎ملرلر.

78-گزنه gəznə نارین تیکان اوت پلوولا یئیه‎رلر. معده‎یه و اورگه خئییردیر.

79-گؤبه‎لک göbələk معده آغرییاندا توختادار.

80-گؤی آتین سوتو atın sütü göy لالابند اوتو و ساری گول کی، گیلدیک تیکانی کیمی اولور و ایلان قابیغینی بو سوتده قایناسا ایت ساراطانینا خئییردیر. اونو آرادان آپارار.

81-گونه باخان اوْتو günə baxan otu ائنلی یارپاقلاری اولار آشلا پیشه اوره‎ک آغریسینا و یارایا خئییردیر.

82-گوه‎ن کیتیرگه‎سی gəvən kitirgəsi یومورتا ساریسی ایله بیرگه باش توکونه و باش دریسینه خئییردیر.

83-گؤیرچین قانادی göyərçin qanadı سویون توتارلار. تره‎یه اوخشار اوتدور. گؤزه قان دولاندا گؤز پرده‎سینه خئییردیر.

84-گیرده‎کان یارپاغی girdəkan yarpağı قاینادیب باشی یویارلارتوکون تؤکولمه‎سینین قاباغین آلار. توکون بیتمه‎سینه خئییردیر.

85-گیلدیک gildik کته‎للی (قابیقلی) گولو اولار ایچینده ایری ده‎نلی ده‎ملرلر اورکده لکه‎لره خئییردیر. ده‎نی ایله یئییلر. معده‎یه درماندیر.

86-لالا بند lala bənd داغدا بیتر. گولونو ده‎ملرلر. آغیز قوخوسونا درماندیر. آغزی سولاندیرار، قورویان آغزی سولاندیرار.

87-منی یاددان چیخارتما məni yaddan çıxartma و یا گاو زبان، دالاق و بؤیره‎ک داشی اوچون، بوغاز آغرییا خئییردیر.

88-میرام نوْخودو miram noxudu ده‎نین قاینادارلار، اوره ک آغریسینا خئییرلیدیر.

89-میسیم آغاجینین قابیغئ و یارپاغی misim  قاینادیب ایچرلر. بؤیره‎گه درماندیر.

90-نعنا nə`na نانه، معده اوچون خئییرلیدیر.

91-نوْوروز گولو novruz gülü ده‎ملرلر. سوت امَر اوشاق قوساندا ایچیردَرلر، خئییرلی اولار.

92-هوْو یارپاغی yarpağı hov اونون ده‎نینی کره ایله قاتیب یئیه‎رلر. ننه کالاسیندان اوشاقدا قورد اولسا دفع ائله‎ر. یارانی ساغالدار و چیرکی آرادان آپارار.

93-هوه جووه cüvə həvə چمن اوتونا اوخشار. یئر کؤکو زوغونا اوخشار. زوغو اولار. سودا قالسا قان کیمی اولار. آغیر یارالارا وورسان قانینی قورودار.

94-یارپوز yarpuz یارپیز، ده‎ملرلر. سویوق دیمه اوچون و بوتون چیرکلر اوچون خئییرلیدیر.

95-ائرکئک چارشودون ده‎نی erkek çarşudun dəni دمله‎ییب ایچرلر. بدن گیزیلتی‎سینه و اعصابا خئییردیر.

96-یئمیشان گولو yemişan gülü ده مله‎نر، بوتون سانجیلارا خئییردیر. مئیوه‎سی قارا سویو چؤله تؤکر.

97-یوْل اوْتو yol otu یولون آلت و اوستونده بیتیر. پیلووا قاتارلار. معده یاراسینا و بدن کسیگینه خئییردیر.

98-یوْنجا گولو yonca gülü پیچاق کسسه، دؤیوب اوستونه قویارلار. یارانین قانین قورودار.

 

عرقیات گیاهی، خواص و طرز مصرف آنها

اسطو خودوس (معتدل)
نیروبخش، معرق، درمان برونشیت مزمن، پایین آورنده تب
یک فنجان در یک لیوان آب سرد میل شود.

برگ چنار (سرد)
تب بر، ضد تنگی نفس و گرفتگی حنجره ، مفید برای امراض عصبی ، چاق کننده افراد لاغر ، ضد بیماری عصبی و رعشه
یک فنجان در یک لیوان آب سرد میل شود.

بومادران (گرم)
رفع اختلالات قاعدگی، ضد انگل، ضد بواسیر، درمان گاستریت مقوی معده، ضد رماتیسم و نقرس ، تصفیه کننده خون یک فنجان در یک لیوان آب سرد میل شود.

بید (سرد)
درمان تب های شدید و دردهای تناسلی ، زردی پوست (یرقان) استعمال خارجی برطرف کننده شوره سر لطیف کردن مو تسکین دردهای مفصلی. مصرف خوراکی: بصورت شربت همه وقت قابل استفاده است.

پونه (گرم)
ضد سیاه سرفه و گریپ ، خلط آور و باد شکن ، قابض
یک فنجان در یک لیوان آب بعد از غذا میل شود.

تقویت مو (معتدل)
تقویت و جلوگیری از ریزش مو ( از گیاهی چون سبوس برنج ، گل ختمی ، شنبلیله ، بابونه ، مورد و … استفاده شده.)
یک فنجان در یک لیوان آب سرد ۲ تا ۳ بار در روز ، پس از استحمام موی سر را با آن ماساژ دهید.

چهار عرق گرم (گرم)
تقویت کننده معده ، رفع ناراحتی‌های روده ، مفید برای هضم غذا
چهار عرق سرد
تب بر ، خنک ، تقویت معده

خالواش (معتدل)
بادشکن ، خلط آورز، ضدعفونی کننده ، رفع سرفه و هیستری ، تسهیل کننده هضم غذا

زنیان (گرم)
ضد نفخ ، ضد انگل و قارچ ، باد شکن ، دفع سموم بدن ، مقوی قوای جنسی ، ضد تشنج و سکسکه ، مفید برای بیماریهای عصبی ، یک فنجان در یک لیوان آب سرد و اشخاصی که طبیعت گرم دارند همراه با عرق شاتره و کاسنی میل شود.

سنبل الطیب (معتدل)
مسکن، نیروبخش، اشتهاآور، دردهای سینه و تپش قلب، ناراحتی های عصبی و التهاب روده. نصف فنجان در یک لیوان آب سرد بعد از غذا میل شود.

شنبلیله (گرم)
نیروبخش و مقوی، کاهش دهنده کلسترول و قند خون، ملین، تقویت قوای جسمی مفید برای مسئولین، بادشکن، استعمال خارجی، کمک به بهبودی زخم ها، ضد قارچ های پوستی، ضد التهاب گلو، درمان بواسیر.
یک فنجان در یک لیوان آب سرد بعد از غذا

ضدقند (گرم)
با استفاده از ۱۶ گیاه دارویی (از قبیل شنبلیله، قرهقات، قنطریول، جنتانیا و غیره) مفید برای بیماری دیابت پایین آورنده قند خون خون.
یک فنجان در یک لیوان آب سرد میل شود.

عرق محرک (گرم)
با استفاده از ۳۰ گیاه دارویی مقوی تهیه گردیده و زعفران طبیعی به آن افزوده شده، مقوی، گرم، انرژی بخش قوه با تقویت عمومی بخصوص اعضاء رئیسه بدن.
بصورت شربت میل شود.

کیالک (سرد)
تصفیه و تنظیم کننده جریان خون، دافع سکسکه و سرگیجه، جلوگیری از عواقب وسعت کلسترول و تنگ شدن رگ ها.
استعمال خارجی: در انفارکتوس و کمپرس
بر ناحیه قلب و ناراحتی های ریوی موثر است.
قبل از غذا با یک لیوان آب سرد میل شود.

گاو زبان (گرم)
نشاط آور، هاضم، مسکن، مقوی، ضد عفونی کننده دستگاه گوارش و تهوع، مفید برای ورم کلیه، شادابی صورت
یک فنجان در یک لیوان آب سرد صبح و شب میل شود.

گلبهار
از ترکیبات گیاهان معطر و مفید برای لطافت پوست دست و صورت.
قبل از خواب صورت خود را با گلبهار آوند تمیز کنید. خانم ها به جای شیر پاک کن استفاده نمایند.

گل ختمی
درمان آسم، برنشیت، گرفتگی صدا، نرم کننده پوست، ضد ناراحتی عضلانی و عصبی، رفع التهاب مثانه و قطع ادرار
یک فنجان در یک لیوان آب سرد بعد از غذا میل شود.

مخلصه (گرم)
ملین، مقوی، دفع سموم، ضد قولنج، پادزهر قوی، مفید برای ناراحتی های کمر و مفاصل عضلانی، تقویت معده، جگر
استعمال خارجی: جهت رفع تحریکات موضعی موثر است. یک فنجان در یک لیوان آب بعد از غذا میل شود.

نعناع دوآتشه (گرم)
ضد نفخ، مسکن معده، ضدعفونی و تقویت معده کودکان، اشتها آور، ضد دل پیچه، بادشکن.

نعناع دوآتشه (گرم)
ضد نفخ، مسکن معده، ضدعفونی و تقویت معده کودکان، اشتها آور، ضد دل پیچه، بادشکن.
عرق شود
ضد چربی خون

اترج ( گرم)
معالج تهوع و اسهال، رفع کننده عطش و سکسکه، ضد درد و گرفتگی عضلات (اسپاسم)
به صورت شربت صبح و شب میل شود.

باد رنجبویه (گرم)
ضد خستگیهای روحی ، استفراغهای دوران بارداری ، برونشیت و تشنج ، ضد قولنج ، درمان دلپیچه ، شفا بخش هیستری
یک فنجان در یک لیوان آب سرد میل شود.

برگ زیتون (معتدل)
پایین آورنده فشار خون ، مقوی ، قابض ، مدر و تب بر
یک فنجان در یک لیوان آب سرد میل شود.

بهار نارنج دو آتشه (گرم)
با غلظتی دو برابر بهار نارنج معمولی با عطر عالی

بید مشک (سرد)
مقوی قلب ، مقوی قوه باء ، آرام بخش ، ضد سردرد و دردهای عضلانی .
به صورت شربت همه وقت قابل استفاده است.

تقویت معده گیاهی (گرم)
ترکیبی از عرق گیاهانی نظیر گشنیز، نعناع، و … می باشد که برطرف کننده سریع اسپاسم، برطرف کننده سریع نفخ، مقوی بسیار موثر معده و اشتها آور و اثر قاطه در هضم غذا

عرق چهار گل (گرم)
ترکیب چهار عرق معطر گلاب ، نسترن ، بیدمشک و بهار نارنج جهت تقویت عمومی بدن

خارشتر (سرد)
مدر قوی ، دافع سنگهای کلیه و مثانه ، ضد سیاه سرفه و تب و لرز.
یک فنجان در یک لیوان آب سرد چند بار در روز میل شود.

رزماری (گرم)
(اکلیل کوهی)
ضد سیاه سرفه و سر گیجه ، ضد یرقان و نارسایی کبد ، نیرو دهنده و مقوی معده رفع زردی و تورم کبد .
قبل از غذا صرف شود.

سرکه سیب (سرد)
سرکه صد در صد طبیعی سیب جهت مصرف سالاد و ترشی
لاغر کننده ، مفید برای هضم غذا و طراوت پوست

شاتره (سرد)
شفابخش عفونتهای پوستی و قارچهای جلدی ، دافع خارشهای بدن ، ضد یرقان
یک فنجان در یک لیوان آب سرد ۲ تا ۳ بار در روز میل شود.

شیرین بیان (گرم)
درمان قاطع زخم معده و اثنی عشر، درمان سرفه و گرفتگی صدا، برونشیت و کم خونی و رطوبت، صفرابر
یک فنجان در یک لیوان آب سرد صبح قبل از ناشتا (کسانی که فشار خون دارند با پزشک مشورت کنند)

طارونه (گرم)
مسکن اعصاب، آرام بخش، خواب آور، مفید جهت رماتیسم و درد مفاصل، مخلوط آن با عرق بهار نارنج خواب آور بسیار قوی است.
یک فنجان در یک لیوان آب سرد یا بصورت شربت میل شود.

کلپوره (گرم)
ضد سرفه، عفونت های دهان و لثه و لوزه ها، ضد جوش و خارش و رفع سوء هاضمه.

گشنیز (گرم)
نیرو دهنده، ضد کرم و باکتری در بیماری های روده ای بادشکن، ضدصرع، ضد تشنج، عطر غذا و شیرینی.
رافع جوش دهان، مسکن دندان درد

گلاب دو آتشه (گرم)
با غلظت دو برابر گلاب ممتاز و عطر عالی

مورد
ضد خونریزی، قابض روده، درمان اسهال و بواسیر و اختلالات عروقی
مصارف خارجی: رفع بدبویی بد، غرغره آن رفع تحریکات مخاط دندان و ضد عفونی دهان تقویت موی سر

ورون (گرم)
قابض، ضد خستگی های روحی، رفع دردهای عصبی، ضد تشنج، مقوی قلب، تب بر، تقویت معده

نسترن (گرم)
تقویت کننده قلب و اعصاب، رفع کمبود ویتامین ث، درمان ورم کلیه، درد معده، اسهال.
بصورت شربت میل شود.

آبغوره ( آبغوره بی نمک ) (سرد)
ضد چاقی ، صفرابر ، کاهش چربی وفشار خون

آویشن ( گرم)
مسکن ضدسرماخوردگی، مقوی معده، معالج بیماری های قارچی پوست، ضدعفونی کننده دستگاه تنفسی، ورم بینی و گلو
یک فنجان در یک لیوان آب سرد
۲تا ۳ بار در روز بعد از غذا

بابونه (گرم)
اشتها آور ، قاعده آور ، ضد درد هنگام دندانبندی کودکان ، صفرابر
با غرغره کردنجوش دهان و بوی بد دهان را از بین می‌برد.

عرق برگ گردو (گرم)
تقویت کننده ، رفع خنازیر ، دفع کرم و ترشحات زنانگی و کاهش دهنده قند خون

بهار نارنج (گرم)
آرام بخش، مقوی اعصاب، مقوی قلب، ضد تشنج، سکسکه و بی خوابی، رفع تهوع و استفراغ
یک فنجان در یک لیوان آب سرد قبل از خواب میل شود. همراه با چای و شربت نیز مصرف می شود.

بید، کاسنی (سرد)
صفرابر ، تب بر ، تصفیه کننده خون ، ضد یرقان ، تقویت عمومی.
قبل از غذا صبح و شب یک فنجان در یک لیوان آب سرد.

تقویت اعصاب (گرم)
ترکیبی از عرقیات گیاهی آرام بخش
مانند بهار نارنج و طارونه، جهت کاهش استرس و دردهای عصبی

عرق چهار زیره (گرم)
ترکیبی از عرقیات زیره سبز ، رازیانه ، زنیان ، و زیره سیاه
ضد نفخ قوی معطر و مفید برای هضم غذا

چهل گیاه (گرم)
با ترکیب چهل گیاه دارویی برای هضم غذا و آسان سازی گوارش، تقویت اعصاب، آرام بخش، مسکن دردهای ماهانه خانم ها
یک فنجان در یک لیوان آب سرد یا بصورت شربت بعد از غذا.

رازیانه (گرم)
معطر کننده ، محرک ، بادشکن ، مدر و قاعده آور ، درمان بواسیر ، نقرس ، ازدیاد شیر مادران.
یک فنجان در یک لیوان آب سرد بصورت شربت میل شود.

زیره (گرم)
ضدچاقی، تصفیه کننده خون، ضد هیستری و تشنج، افزایش شیر مادر، بادشکن، هضم کننده غذا، مدر
یک فنجان در یک لیوان آب سرد بعد از غذا میل شود.

سنگ شکن گیاهی (سرد)
مجموعه ای از ۱۵ گیاه دارویی مانند خارخسک، دم گیلاس، کاکل، ذرت که در شستشوی کلیه و دفع سنگ کلیه بسیار مفید می باشد.
یک فنجان در یک لیوان آب چند بار در روز میل شود.

شوید (معتدل)
کم کننده چربی خون، افزایش دهنده شیر مادران ، مسکن درد معده ، رفع استفراغ و سکسکه
یک فنجان در یک لیوان آب سرد بعد از غذا میل شود.

ضد نفخ (معتدل)
ضد نفخ برای همه به ویژه برای کودکان جهت رفع دل درد و دل پیچه.
برای کودکان از یک قاشق چای خوری تا قاشق غذاخوری.

کاسنی (سرد)
تصفیه کننده خون، ضد کلسترول، اشتها آور، درمان یبوست و بیماری های کبد و کلیوی.
یک فنجان در یک لیوان آب سرد صبح و شب میل شود.

گزنه
بند آوردنده خون در خونریزی، ضد بیماری قند خون، خونساز، (سکرتین موجود در گزنه گلبول های قرمز درخون را افزایش می دهد) اثر قاطع در رفع بیماری های پوستی و جلدی، رفع اخلاط خونی،
استعمال خارجی
رفع زخم های چرکین

گلاب (گرم)
معطر، مقوی قلب و روده، رفع خلط خونی و سخت کننده لثه، در شیرینی جات و شربت استفاده می شود
بصورت شربت میل شود.

مرزه
ضدنرمی استخوان، ضد انگل، درمان نقرس و فلج، مقوی عمومی دستگاه گوارش مفید برای سنگ کلیه، ورم معده، تسکین دهنده آسم و ناراحتی های تنفسی
یک فنجان در یک لیوان آب سرد بعد از غذا میل شود.

نعناع (گرم)
ضد نفخ، مسکن معده، ضد عفونی کننده و تفویت معده کودکان، اشتها آور، ضد دل پیچه، بادشکن.
یک فنجان در یک لیوان آب سرد بعد از غذا میل شود.

همیشه بهار
تصفیه کننده خون، رفع زردی، معرق، کاهش دهنده فشار خون، قاعده آور بخصوص درافراد عصبی و کم خون

یونجه (سرد)
(اسپست) سرشار از ویتامین معالج رعشه، تقویت اعصاب، تصفیه خون، نرم کننده سینه، قابض، سرشار از ویتامین برای کودکان

نام عرق	خاصیت و ویژگی
آب لیمو
عرق بهار نارنج	گرم – مقوی قلب و اعصاب
عرق نسترن	گرم – مقوی قلب و نشاط آور
عرق بیدمشک	خنک مقوی قلب و ضد فشار خون
عرق نعناء	گرم – ضدرطوبت و نفخ معده
عرق کیالک	سرد ضد حساسیت‌های پوستی
عرق چهل گیاه	گرم رفع ترشی معده
عرق اترج	گرم – رفع مسمومیت معده
عرق طارونه	گرم – تقویت اعصاب
عرق آبشن	خنک – ضدچربی خون و رفع ترشی معده
عرق شاطره	خنک – تب بر
عرق کاسنی	خنک – تب بر
عرق گاوزبان	گرم – آرام بخش اعصاب
عرق خارشتر	سرد – دفع شن کلیه
عرق زیره	گرم – ضدچاقی
عرق رازیانه	گرم – مقوی معده و زیاد کننده شیر مادر
عرق چنار	چربی خون
عرق بومادران	مقوی قلب و رفع سوء هاضمه
عرق شود	چربی خون
عرق شنبلیله	ضد قندخون
عرق گلاب	گرم – مقوی – قابل استفاده در شربت شیرینی
عرق مرزه	گرم – تقویت معده
عرق بید	قند خون

 

٤٠‌میلیون تومان درآمدزایی با ٤‌میلیون تومان سرمایه!

حدود ٨‌سال پیش بود که «آلوئه‌ورا» برای اولین‌بار به سبد مصرف خانواده‌های ایرانی راه پیدا کرد. حالا دیگر دیدن برگ‌های باریک و بلند این گیاه خانواده کاکتوس در فروشگاه‌ها، نه‌تنها برای بسیاری از مشتریان عادی شده است که بازار ایران شاهد انواع و اقسام محصولات فرآوری شده آلوئه‌ورا یا همان صبر زرد به زبان بومی خودمان است.

---

 حدود ٨‌سال پیش بود که «آلوئه‌ورا» برای اولین‌بار به سبد مصرف خانواده‌های ایرانی راه پیدا کرد. حالا دیگر دیدن برگ‌های باریک و بلند این گیاه خانواده کاکتوس در فروشگاه‌ها، نه‌تنها برای بسیاری از مشتریان عادی شده است که بازار ایران شاهد انواع و اقسام محصولات فرآوری شده آلوئه‌ورا یا همان صبر زرد به زبان بومی خودمان است. از کرم‌های مرطوب‌کننده و لوازم بهداشتی گرفته تا نوشیدنی و کمپوت آلوئه‌ورا.

این کاکتوس بسیار مقاوم با وجود هزینه ناچیز کشت، دارای ارزش تجاری قابل توجهی است به‌طوری که هر ‌هزار متر مزرعه زیرکشت این گیاه، سالانه تنها ٤ تا ٦‌میلیون تومان هزینه دارد و در مقابل حدود ٣٠ تا ٤٠‌میلیون تومان درآمدزایی می‌کند. نیاز ناچیز به آبیاری، بی‌نیازی گیاه به کود و آفت‌کش‌ها و همین‌طور تجهیزات و ادوات گرانقیمت کشاورزی، هزینه مزرعه‌داری این محصول را به‌طور قابل توجهی کاهش داده است.

به جز این موارد، آلوئه‌ورا به دلیل ویژگی‌های زیستی خاص قادر است در زمین‌های خارج از رده و غیرحاصلخیز ثمردهی کند و همین موضوع به علاوه مزیت‌های اقتصادی دیگر باعث شده است کشت و کار آلوئه‌ورا به یک کسب و کار ارزان با درآمدزایی بالا تبدیل شود. کارشناسان می‌گویند آلوئه‌ورا توانسته است کشاورزان تحصیلکرده را به مزارع ایران جذب کند و حالا با رونق واحدهای فرآوری و از سرگیری صادرات این محصول، بازارهای فروش آلوئه‌ورا رو به بهبود رفته و روند رشد به خود گرفته است. این موضوع در شرایطی اتفاق می‌افتد که اقتصادی نبودن کشت بسیاری از محصولات در بستر کشاورزی سنتی ایران، همواره مورد انتقاد کارشناسان بوده است.

با این حال مدل‌های تازه کشت و کار و جذب افراد تحصیلکرده به مزارع می‌تواند آغاز یک تحول مهم در کشاورزی ایران باشد. از آغاز کشت آلوئه‌ورا در ایران کمتر از یک دهه می‌گذرد. نبود واحدهای فرآوری آلوئه‌ورا، کشت و کار این محصول را در دوره‌ای با رکود مواجه کرد اما با توسعه واحدهای فرآوری این گیاه در ٣ تا ٤‌سال گذشته، مزارع آلوئه‌ورا حالا دوباره رونق تازه گرفته‌اند و امیدهای جذب بازارهای خارجی این محصول در بین ایرانی‌ها زنده شده است.

کشت اقتصادی با کمترین هزینه ممکن
کشت گیاه آلوئه‌ورا دارای مزایای ویژه اقتصادی نسبت به سایر محصولات کشاورزی است. «میثم کوکبی» کارشناس کشاورزی و مشاوره کشت گیاه آلوئه‌ورا درباره این مزایا می‌گوید: گیاه آلوئه‌ورا برخلاف بسیاری از محصولات کشاورزی قابلیت برداشت ٢٠ساله دارد. این موضوع به این معناست که در صورت کشت سایر محصولات، کشاورز ناچار است هر سال محصول را بکارد و برداشت کند که این مسأله هزینه زیادی به کشاورز تحمیل می‌کند. چون کشاورز ناچار است هر سال سرمایه‌ای برای شخم زمین، تهیه بذر و نهاده و کاشت مجدد محصول خود هزینه کند اما گیاه آلوئه‌ورا در صورت یکبار کشت، قابلیت برداشت تا ٢٠‌سال را دارد که این امتیاز باعث می‌شود هزینه بسیاری صرفه‌جویی شود.

وی ادامه می‌دهد: علاوه‌بر برداشت ٢٠ساله، گیاه آلوئه‌ورا ویژگی اقتصادی دیگری دارد که کشت آن را توجیه پذیر می‌کند. آلوئه‌ورا به‌ویژه نژاد بومی آن‌که به گیاه «صبر زرد» نیز مشهور است عاری از هرگونه قارچ و آفت است و همین موضوع گیاه را بی‌نیاز از تمام آفت‌کش‌ها و سمپاشی می‌کند و همان‌طور که می‌دانید یکی از پرهزینه‌ترین فاکتورهای کشت و کار تهیه سموم و آفت‌کش‌هاست. غیر از این، گیاه نیاز به هیچ‌گونه کود شیمیایی و اصولا تغذیه با کود ندارد که این دو آیتم هزینه کشت آلوئه‌ورا را مجددا کاهش می‌دهد و به دلیل ارگانیک بودن محصول مزایای تجاری آن را افزایش می‌دهد.

این کارشناس با اشاره به سایر ویژگی‌های اقتصادی کشت آلوئه‌ورا توضیح می‌دهد: یکی از موضوعات مهم در کشاورزی این است که محصول به موقع برداشت شود زیرا در نظر نگرفتن این موضوع می‌تواند به خرابی و فساد محصول و ضرر و زیان هنگفت کشاورز منتهی شود. همین موضوع خیلی اوقات توانسته است تولیدکننده را تسلیم دلال‌ها کند و برای پیشگیری از زیان بیشتر، کالای خود را با قیمت نازلی به فروش برساند اما در مورد گیاه آلوئه‌ورا الزام برداشت وجود ندارد. این به آن معناست که اگر برگ‌های گیاه مدت زمان بیشتری سر بوته بماند نه‌تنها ارزش تجاری خود را از دست نمی‌دهد بلکه با ایجاد ضخامت بیشتر برگ، هم عصاره و هم وزن محصول افزایش داشته و باعث درآمد اضافه می‌شود.  کوکبی همچنین تأکید می‌کند: علاوه‌بر تمام این موارد هزینه کارگری در مزارع آلوئه‌ورا پایین‌تر است. یک هکتار مزرعه گوجه‌فرنگی در طول ٢ ماه به ١٠ کارگر نیاز دارد این در شرایطی است که یک هکتار مزرعه آلوئه‌ورا به دلیل مقاومت بالا و در طول ‌سال به دو کارگر بیشتر احتیاج ندارد.

یک‌سال زنده ماندن، بدون آبیاری
اما مهم‌ترین ویژگی آلوئه‌ورا که کشت آن را در ایران توجیه می‌کند نیاز اندک گیاه به آبیاری است. آلوئه‌ورا همچنین از قابلیت زیست در فقیرترین اراضی برخوردار است. به گفته کارشناسان هر زمین کشاورزی که شرایط کشت و حاصلخیزی خود را ازدست داده است می‌تواند زیر کشت آلوئه‌ورا رفته و به این ترتیب دوباره احیا شده و به چرخه تولید بازگردد.

کوکبی دراین‌باره توضیح می‌دهد: گیاه آلوئه‌ورا قادر است بدون آبیاری تا یک‌سال هم زنده بماند. همین مقاومت بالای گیاه باعث شده است که آلوئه‌ورا در زمین‌های غیرحاصلخیز و خاک شور نیز به بار بنشیند. غیر از این در صورت آبیاری مزرعه آلوئه‌ورا با سیستم قطره‌ای، مصرف آب آن باز هم کاهش قابل توجه دارد و همین موضوع مخارج آبیاری گیاه را تا حد ممکن کاهش می‌دهد. همین‌طور باید اشاره کنم که مزرعه آلوئه‌ورا را می‌توان با آب سخت یا آب شور نیز آبیاری کرد و این موضوع ثمردهی گیاه را تحت‌تأثیر قرار نخواهد داد.

٤‌میلیون هزینه ٤٠‌میلیون تومان درآمد
اگر از هزینه تهیه زمین صرف نظر کنیم هر‌ هزار متر مزرعه آلوئه‌ورا درحال حاضر بین ٤ تا ٦‌میلیون تومان هزینه دارد و به‌طور متوسط سالانه حدود ٣٠ تا  ٤٠‌میلیون تومان درآمدزایی می‌کند. این در شرایطی است که کارشناسان معتقدند با افزایش شمار کارخانجات فرآوری، این میزان درآمدزایی می‌تواند رکورد بالاتری به خود اختصاص دهد.

«ناصر شیرمردی» مشاور کاشت گیاه آلوئه‌ورا به سایت منطقه‌ای «یزد رسا» می‌گوید: به‌طور استاندارد در هر مترمربع ٤ بوته آلوئه‌ورا کشت می‌شود که با در نظر گرفتن این پایه، یک مزرعه‌ هزارمتری نیاز به ٤‌هزار بوته آلوئه‌ورا دارد. قیمت هر «پاجوش» (برای تکثیر گیاه) آلوئه‌ورا حدود ٥٠٠ تومان است که با این حساب حدود ٢‌میلیون تومان صرف تهیه گیاه مادر برای یک مزرعه‌ هزار متری می‌شود. این کارشناس ادامه می‌دهد: هر گیاه حداقل ٤ تا ٦ کیلو محصول می‌دهد و قیمت خرید هرکیلو محصول حداقل ٧٠٠ تا ٨٠٠ تومان است.  به این ترتیب اگر متوسط باردهی هر گیاه را ٥ کیلوگرم درنظر بگیریم یک مزرعه‌ هزار متری با ٤‌هزار بوته حدود ٢٠‌هزار کیلوگرم محصول می‌دهد. بنابراین در یک دوره سود خالص حدود ١٦‌میلیون تومان است. این در شرایطی است که گیاه مادر علاوه‌بر باردهی حدود ١٠ تا ١٦ پاجوش نیز تولید می‌کند که از این میان باید ٤ پاجوش گیاه حفظ شود و بقیه پاجوش‌ها قابل فروش است. اگر متوسط تعداد پاجوش‌ها را ١٠ عدد در نظر بگیریم در یک مزرعه ‌هزار متری ٤٠‌هزار پاجوش تولید می‌شود که هر پاجوش بین ٣٠٠ تا ٥٠٠ تومان خرید و فروش می‌شود. به این ترتیب درآمد حاصل از فروش پاجوش‌ها نیز حدود ١٢‌میلیون تومان می‌شود. با این حساب حداکثر درآمد یک دوره برداشت ٢٨‌میلیون تومان می‌شود. در‌ سال اول کاشت، امکان ٣دوره برداشت و از ‌سال دوم امکان برداشت ٤ فصل یا ٤دوره وجود دارد که اگر بخواهیم این مبلغ را با توجه به بازار فعلی در نظر بگیریم در یک‌سال می‌توان حداقل حدود ٤٠‌میلیون تومان درآمد داشت.

قابلیت برداشت ٤ فصل آلوئه‌ورا
میثم کوکبی هم درباره دوره باردهی آلوئه‌ورا به «شهروند» می‌گوید: این گیاه ٤ فصل است و در تمام فصول ‌سال قابلیت باردهی دارد اما در اولین دوره کشت، محصول پس از ٦ ماه قابل برداشت است و پس از این دوره گیاه می‌تواند هر ٣ ماه یکبار محصول بدهد. میزان نیاز گیاه به آبیاری هر پنج روز یکبار است و هر بوته حدود ١٠ لیتر آب مصرف می‌کند. در صورت استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای میزان آب مورد استفاده به‌طور قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند. درحال حاضر هزینه تجهیز هر هکتار زمین کشاورزی به آبیاری قطره‌ای بین ٨٠٠‌هزار تا یک‌میلیون تومان است. به جز عملیات شخم‌زنی زمین در ابتدای کشت گیاه، یک مزرعه آلوئه‌ورا به ماشین‌آلات و تجهیزات کلان دیگری نیاز ندارد و برداشت از گیاه نیز به صورت دستی انجام می‌شود. ضمن این‌که مزرعه به عملیات سمپاشی و کوددهی نیاز ندارد.

از عرق آلوئه‌ورا تا صادرات ژل به سوییس
بازار فروش آلوئه‌ورا در ایران از حدود ٣‌سال پیش رونق بیشتری پیدا کرده و متنوع‌تر شده است. این موضوع را میثم کوکبی کارشناس کشاورزی می‌گوید. او درباره جزییات بازاریابی برای این محصول، توضیح می‌دهد: تقریبا تا حدود ٥‌سال پیش هیچ صنعت و واحد فرآوری آلوئه‌ورا در کشور وجود نداشت و همین موضوع افول دوره‌ای کشت و تولید این گیاه را به دنبال داشت اما درحال حاضر وضع بهتری رقم خورده است و روزبه‌روز به تعداد واحدهای فرآوری آلوئه‌ورا در کشور اضافه می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: درحال حاضر علاوه‌بر بازار فروش فله آلوئه‌ورا، این گیاه در تناژ بالا برای بهره‌برداری در کارخانه‌های تولید مواد غذایی مانند نوشیدنی، مربا، کمپوت و... خریداری می‌شود. به جز این ژل و پودر ژل آلوئه‌ورا مصارف بهداشتی دارد و توسط کارخانه‌های تولید لوازم بهداشتی و آرایشی خریداری می‌شود. ضمن این‌که در ایران یک واحد تولیدی به صورت اختصاصی اقدام به تولید عرق آلوئه‌ورا کرده است همین‌طور یک کارخانه تولید مواد بهداشتی و آرایشی نیز وجود دارد که تمام محصولات خود را با استفاده از عصاره طبیعی این گیاه تولید می‌کند.

این کارشناس تأکید می‌کند: بخشی از تولید آلوئه‌ورا به تازگی به خارج از کشور صادر می‌شود که برگ خام این گیاه بیشتر به ترکیه و کردستان عراق و تعدادی از کشورهای آسیای میانه صادر شده است. صادرات بوته و پاجوش گیاه نیز درحال حاضر به کشورهای قبرس، عراق و پاکستان انجام می‌شود. علاوه‌بر این بخشی از محصولات فرآوری شده مانند ژل و پودر ژل آلوئه‌ورا به سوییس صادر می‌شود.  «ناصر شیرمردی» کارشناس و مشاور کشت آلوئه‌ورا نیز درباره نحوه فروش داخلی این گیاه می‌گوید: مزرعه‌داران معمولا پیش از یک دوره کشت و برداشت با کارخانه‌ها و تجار متقاضی قرارداد فروش امضا می‌کنند. براساس این قرارداد فروش ٧٥‌درصد پرداخت، پیش از برداشت گیاه انجام می‌شود و ٢٥‌درصد باقیمانده در زمان تحویل کلیه محصول پرداخت می‌شود.

چلغوز یک آجیل گران قیمت ممتاز

شاید نام چلغوز از نظر برخی افراد جامعه معنی و مفهوم خوبی نداشته باشد و عده‌ای آن را ناسزا بدانند، اما اشتباه نکنید. چلغوز فحش نیست! بلکه دانه‌ای آجیلی و سودمند است که مغزآن شبیه به تخمه آفتابگردان بوده و طعمی مشابه بادام و پسته دارد. مشهدی‌ها این دانه را بخوبی می‌شناسند و از طرفداران پر‌و‌پا‌قرص آن هستند. اگر سفری به قسمت‌های مختلف استان خراسان داشته باشید حتما از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب این استان، چلغوز را در مغازه‌ها و فروشگاه‌های خشکبار بارها خواهید دید.
دانه‌ای قهوه‌ای رنگ که وقتی آن را در پوسته چوبی‌اش می‌بینی به یاد هسته خرما می‌افتی. این دانه را وقتی بو می‌دهند با صوت خاصی سر باز می‌کند و دانه چلغوز از آن خارج می‌شود. در واقع چلغوز، میوه نوعی صنوبر بزرگ با برگ‌های سوزنی کوتاه و ضخیم بوده که بومی پاکستان، افغانستان و شمال شرق ایران از جمله شیروان است. در قدیم شیرازی‌ها و اراکی‌ها چلغوزخور قهاری بودند، اما امروزه در شمال بخصوص گیلان و در سراسر مشهد مصرف آن متداول شده است؛ اما پرسش اینجاست چلغوز چه مزیت تغذیه‌ای یا درمانی دارد که با توجه به قیمت گران آن مردمان برخی شهرها و استان‌های کشورمان به مصرف آن روی آورده‌اند‌؟
چلغوز، مزیت آجیل را دارد چلغوز، دانه‌ای پرچرب و سرشار از اسیدهای آمینه ضروری و اسیدهای چرب غیراشباع مفید است. روغن آن همچون روغن زیتون از افزایش کلسترول بد خون جلوگیری کرده و سرخرگ‌ها را از آسیب حفظ می‌کند و از حملات قلبی می‌کاهد. به دلیل کمک به کاهش تری‌گلیسیرید خون یار مهربان کبد است و به جهت فیبر و چربی بالا کور‌کننده خوب اشتهاست. پتاسیم و منگنز آن به تعادل فشار خون کمک کرده و منیزیم این دانه از بی‌خوابی‌های شبانه می‌کاهد و دردهای عضلانی، خستگی مفرط، تنش و اضطراب را بر‌طرف می‌کند.
چلغوز به دلیل دارا بودن ویتامین‌های A، E و K برای شادابی و سلامت پوست و تقویت چشم نافع است. نیاسین یا همان ویتامین B3 آن برای تقویت حافظه و حفظ شادابی روح و روان موثر است و آهن گیاهی آن به اکسیژن‌رسانی سلول‌ها و بافت‌های بدن کمک می‌کند. خصوصیات تغذیه‌ای و درمانی چلغوز تقریبا با انواع مغزهای آجیلی برابری می‌کند، اما ویژگی قابل توجه، میزان بالای ترکیبات آنتی‌اکسیدانی چلغوز است که می‌تواند رادیکال‌های مضر حاصل از واکنش‌های مخرب بدن را به‌طور نسبی خنثی کند.
اما لازم است بدانید این دانه طبع بسیار گرمی دارد و برای همه افرادی که مزاج خشک دارند همچون صفراوی‌ها و سوداوی‌ها مناسب نیست و مصرف آن فقط به مزاج‌های رطوبی همچون دموی بویژه بلغمی‌ها توصیه می‌شود. این را هم بدانید ‌اکنون در بسیاری از استان‌های کشورمان چلغوز ناشناخته بوده و کمتر به فروش می‌رسد. حال اگر وسوسه شده‌اید که مزه این مغز پرچرب را امتحان کنید برای اطمینان از تازگی این دانه، آن را از آجیل‌فروشی‌های معتبر خریداری کنید.
چلغوز، یک آجیل اشرافی عید امسال اگرچه قیمت پسته ترمز بریده است اما در آجیل فروشی‌ها خشکبارهای دیگری هم هستند که چند برابر پسته قیمت دارند؛ خشکبارهایی که اگر قرار بود برای هر کدام از آنها یک اعتصاب عمومی شکل بگیرد، حالا باید شاهد نهضت «ما چلغوز نمی‌خریم» و «ما ماکادمیا نمی‌خوریم» بودیم!
چلغوز و ماکادمیا در ظرف پذیرایی نوروزی ایرانی ها جایی ندارند اما با قیمت های بالایشان تبدیل به خشکبار قشر مرفه شده اند. چلغوز که دانه ای شبیه تخمه آفتابگردان است و مشهدی ها آن را خوب می شناسند، این روزها کیلویی ۱۰۰هزار تومان معامله می شود. این رقم بسته به کیفیت و تازگی چلغوز می تواند کمی بالاتر یا پایین تر هم باشد. البته بیشتر خشکبارفروشی ها در آستانه عید چلغوز نمی فروشند. چون اولا خریدار زیادی ندارد و ثانیا قیمت آن در دوماه گذشته کیلویی حدود ۷۰ درصد افزایش پیدا کرده است. یعنی از ۶۰هزار تومان به ۱۰۰هزار تومان رسیده است.
دلیل گرانی چلغوز وارداتی بودن آن است. چلغوز از نوعی کاج که بومی هیمالیا، پاکستان و افغانستان است به دست می آید و به جز قیمت بالایش، پروتئین، فیبر، آنتی اکسیدان، پتاسیم، ویتامین E، چربی و انرژی بالایی هم دارد. روغن چلغوز خاصیت روغن زیتون را دارد و به عملکرد بهتر قلب و کبد کمک می کند. اما چلغوز با آن قیمت نجومی اش، وقتی پای ماکادمیا به میان می آید حرفی برای گفتن ندارد. ماکادمیا گران ترین خشکبار جهان است که هر کیلوگرم از آن حدود ۴۵دلار امریکا خرید و فروش می شود و اگر در خشکبار فروشی های ایران بتوانید پیدایش کنید، باید بین ۱۸۰ تا ۲۰۰هزار تومان برای هر کیلوگرم آن هزینه کنید.
البته از ۵سال قبل پرورش ماکادمیا در شمال ایران آغاز شده اما از آنجایی که درخت آن هر ۷ تا ۱۰ سال یکبار بار می دهد، هنوز زمان برداشت محصول ماکادمیا نرسیده است. برای خرید این خشکبار اشرافی، باید یا سراغ آجیل فروشی های خاص در شمال تهران بروید، یا سفارش شخصی تان را به واردکننده های آجیل و خشکبار بدهید وگرنه پرس و جو کردنتان از معروف ترین خشکبارفروشی های شهر هم بی نتیجه خواهد ماند.
ماکادامیا که به نام فندق استرالیایی معروف است، بومی مناطق هاوایی و استرالیا و مرغوب‌ترین میوه دنیا به حساب می آید که از مغز آن در تولید شکلات و بستنی و از روغن مغز آن در صنایع آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود. ماکادمیا نه فقط گران ترین خشکبار جهان لقب دارد، بلکه مغذی ترین آنها هم هست. میوه های ماکادمیا پروتئین، آهن و آنتی اکسیدان بالایی دارند و روغن آن برای جوان سازی پوست مورد استفاده قرار می گیرد. به همین دلیل است که ماکادمیا اکسیر جوانی استرالیایی نام گرفته است.
ماکادمیا البته هزینه پرورش بسیار پایینی دارد چون با نور کم رشد می کند و کشت آن می تواند به صورت دیم باشد. حتی برداشت محصول ماکادمیا هم به دلیل ریزش دانه ها در فصل بار دهی، کار کم هزینه و کم دردسری است اما باردهی دیر به دیر این درخت که هر بار حدود ۵ تا ۷ کیلوگرم بار می دهد به علاوه هزینه صادرات آن از استرالیا، ماکادمیا را تبدیل به گران ترین خشکبار دنیا کرده است.

گران ترین ادویه جهان را در منزل پرورش دهی

دوستان زیادی در مورد کشت گیاهان دارویی و غیره توی پشت بام یا حیاط یا پشت پنجره شون درخواست راهنمایی داشتن ایندفعه کشت زعفران یکی از محبوب ترین و البته گران ترین گیاهان دارویی ادویه ای رو برای آموزش گذاشتم...  
توضیح:

پیاز زعفران مقاومت در برابر سرما دارد و در مناطق معتدل مثل تهران نیز میشود پیاز آن را کاشت. پنج تاشش سال احتیاج به جابجایی ندارد.
 پیاز زعفران گلهایش دراوایل آبانماه قبل ازمحصول دهی و اوایل آذرماه پایان محصول دهی می‌روید.
 این محصول زیبا مقوی ونشاط آور میباشد خاک رس وماسه به اندازه مساوی وکود حیوانی یا کودشیمیایی همراه با آبیاری بلندمدت نیاز دارد.
 زمان کاشت اوایل خرداد تا اواسط مهرماه است و اواخر تیر و اوایل مرداد از کاشت بایدخوداری نمود و بهترین زمان کاشت خرداد ماه میباشد. در مناطق نیمه گرمسیر میتوان به کاشت آن اقدام نمود.

مقداری پیاز زعفران تهیه کنید. این مقدار را درتعدادی گلدان سفالی بزرگ و داخل هرگلدان پنج قسمت وهرقسمت پنج پیاز در چاله هایی به عمق پانزده سانتی متری میتوان کاشت و آبیاری ده روز پس ازکاشت و تا بهار آب باران وبرف برای آن کافیست و اویل بهار رو به زردی وخواب آن شروع میشود.
 زمان رشد آن پاییز و زمستان واوایل بهار است. خانواده ها در مناطق نیمه گرمسیر میتوانند درشهرها وروستا در باغچه یا در گلدانهای سفالی دراطراف حیاط و یا در گلدانهای سفالی درسطح پشت بام و تراس یا بالکن رو باز به طریقه ذکرشده نسبت به کاشت اقدام نمایند.
 این ایده یا بهتر بگویم تجربه،میتوان گفت از نظر کار افرینی میتواند مفید واقع شود ودرآمدزا باشد و مورد مصرف خانواده نیز قرار بگیرد.

روش علمی:

گلدانی را انتخاب کنید که منفذی برای خروج آبهای اضافه داشته باشد، کف گلدان سنگریزه بریزید و بقیه حجم گلدان را خاک سبک اضافه کنید، چند پیاز زعفران را در کنار یکدیگر بکارید و گلدان را به محل کم نور و خنک منتقل کنید. وقتی جوانه‏ها رشد کردند، گلدان را به قسمت دیگری از خانه که نور کافی داشته و گرم باشد منتقل کنید.
 از آن به بعد بتدریج گیاهانی که کاشته‏اید رشد می‏کنند هر قدر نور و گرما بیشتر باشد سرعت رشد جوانه‏ها بیشتر خواهد بود.

آبیاری

به آب زیاد احتیاج ندارد. در فاصله دو آبیاری خاک را خشک نگهدارید. بعد از پایان عمر برگهایش، آبیاری را قطع کنید.

خاک

خاکبرگ، ماسه و خاک باغچه را با هم مخلوط کنید، در این ترکیب بهتر است از ماسه بیشتری استفاده شود.

کود

موقعی که عمر گلهایش به پایان رسید هر هفته با کودهای تقویتی آن را تقویت کنید، زمانی که برگهایش خشک شد دیگر به آن کود ندهید.

تکثیر

هر چند سال یک بار پیازها را از خاک خارج نموده و با جدا نمودن و کاشت مجدد پیازچه‏ها تکثیرش کنید.

مراقبتهای لازم

نور

آفتابدوست است و دوستدار نور کامل می‏باشد.

گرما

دوستدار گرمای متوسط است، گرما به باز شدن شکوفه‏هایش کمک می‏کند.

روش تجربی:
پیاز زعفران مقاومت در برابر سرما دارد و در مناطق معتدل مثل تهران نیز میشود پیاز آن را کاشت. پنج تاشش سال احتیاج به جابجایی ندارد.

پیاز زعفران گلهایش دراوایل آبانماه قبل ازمحصول دهی و اوایل آذرماه پایان محصول دهی می‌روید. این محصول زیبا مقوی ونشاط آور میباشد خاک رس وماسه به اندازه مساوی وکود حیوانی یا کودشیمیایی همراه با آبیاری بلندمدت نیاز دارد. زمان کاشت اوایل خرداد تا اواسط مهرماه است و اواخر تیر و اوایل مرداد از کاشت بایدخوداری نمود و بهترین زمان کاشت خرداد ماه میباشد.

 

در مناطق نیمه گرمسیر میتوان به کاشت آن اقدام نمود. مقداری پیاز زعفران تهیه کنید. این مقدار را درتعدادی گلدان سفالی بزرگ و داخل هرگلدان پنج قسمت وهرقسمت پنج پیاز در چاله هایی به عمق پانزده سانتی متری میتوان کاشت و آبیاری ده روز پس ازکاشت و تا بهار آب باران وبرف برای آن کافیست و اویل بهار رو به زردی وخواب آن شروع میشود. زمان رشد آن پاییز و زمستان واوایل بهار است.

خانواده ها در مناطق نیمه گرمسیر میتوانند درشهرها وروستا در باغچه یا در گلدانهای سفالی دراطراف حیاط و یا در گلدانهای سفالی درسطح پشت بام و تراس یا بالکن رو باز به طریقه ذکرشده نسبت به کاشت اقدام نمایند. این ایده یا بهتر بگویم تجربه،میتوان گفت از نظر کار افرینی میتواند مفید واقع شود ودرآمدزا باشد و مورد مصرف خانواده نیز قرار بگیرد.

روش علمی:

گلدانی را انتخاب کنید که منفذی برای خروج آبهای اضافه داشته باشد، کف گلدان سنگریزه بریزید و بقیه حجم گلدان را خاک سبک اضافه کنید، چند پیاز زعفران را در کنار یکدیگر بکارید و گلدان را به محل کم نور و خنک منتقل کنید. وقتی جوانه‏ها رشد کردند،

گلدان را به قسمت دیگری از خانه که نور کافی داشته و گرم باشد منتقل کنید.

از آن به بعد بتدریج گیاهانی که کاشته‏اید رشد می‏کنند هر قدر نور و گرما بیشتر باشد سرعت رشد جوانه‏ها بیشتر خواهد بود.آبیاریبه آب زیاد احتیاج ندارد. در فاصله دو آبیاری خاک را خشک نگهدارید.

بعد از پایان عمر برگهایش، آبیاری را قطع کنید.خاکخاکبرگ، ماسه و خاک باغچه را با هم مخلوط کنید، در این ترکیب بهتر است از ماسه بیشتری استفاده شود.

کودموقعی که عمر گلهایش به پایان رسید هر هفته با کودهای تقویتی آن را تقویت کنید، زمانی که برگهایش خشک شد دیگر به آن کود ندهید.

تکثیر هر چند سال یک بار پیازها را از خاک خارج نموده و با جدا نمودن و کاشت مجدد پیازچه‏ ها تکثیرش کنید.

مراقبت های لازمنور آفتابدوست است و دوستدار نور کامل می‏باشد.گرما دوستدار گرمای متوسط است، گرما به باز شدن شکوفه ‏هایش کمک می‏کند.

 

 

عنبرالشهب گران قیمت ترین داروی گیاهی موجود در جهان

عنبر ماده‌ای مومی است که از نهنگ عنبر به دست می‌آید. در گذشته بیشتر در عطرسازی به کار می‌رفت.

عنبر در دستگاه گوارش نهنگ عنبر ساخته می‌شود و از راه مخرج یا دهان این جانور دفع می‌شود. قطعه‌های عنبر دفع شده روی آب دریا یا در ساحل به دست می‌آید.

Ambergris

اختلاف است بعضی گویند موم نوعی از نحل است که در جزایری که در میان دریا واقع است بر جبال و اشجار آن نوع نحلی خانه ساخته عسل در آن جمع می‌کند و در موسم بهار و باد و باران از شدت آن خانه‌های آن‌ها جدا گشته در دریا می‌رود و عسل آن به مرور زایل می‌گردد و موم خالص آن از تابش آفتاب و لطمات امواج در هم نشسته پرده پرده و مدور و غیر آن می‌گردد و به ساحل دریا می‌آید و مردم آن را بر می‌دارند و آن را شمامه(بوی خوش که از چیزی برآید) می‌نامند. تازه آن با حلاوت و نرم مانند خمیر شیرین بسیار خوش‌بو می‌باشد و حیوانات بحری آن را بسیار دوست دارند و چون آن را دیدند به زودی می‌بلعند و در شکم آن‌ها انهضام نیافته آن‌ها را می‌کشد. عنبر را انواع است از: اشهب، خشخاشی و فستقی و انواع بد آن: مبلوع، بلعی، صفایحی و تخته‌ای.
طبیعت آن در دوم گرم و در اول خشک و در اول گرم و در دوم خشک نیز گفته‌اند.

خواص عمومی آن: به عنوان حافظ ارواح و نیروهای حیوانی و نفسانی و طبیعی و برای سرد مزاجان بسیار شادی بخش و برای حواس پنجگانه ظاهری و باطنی مقوی... است. اشتهاآور و محرک باء و تقویت کننده اعتدال بدن است. باز کننده گرفتگی های مجاری و پادزهر قوی سموم ومقوی فعل و انفعالات داروها و تراکیب مختلف است. امراض سرد را عموماً و ناراحتی های امراض سرد دماغی و قلبی را خصوصاً معالج است. خوشبو کننده دهان و با خاصیت خود دافع امراض گرم قلب و دماغ بوده و حرارت غریزی را بالا برده و برای سالخوردگان لازم و مؤثر است.

در امراض شبیه فلج و لقوه و رعشه و کزاز و سستی عضلانی و سردردهای سرد و شقیقه و جنون و آبریزش های مزمن و دردهای گوش وحل کنندگی بادهای مفاصل و امراض بینی و سینه و سرفه مزمن و آسم و زخم شش و ضعف قلب و خفقان و غش و ضعف معده و کبد و استسقاء و یرقان مفید و دردهای معده و طحال و کلیه مثانه را رفع می نماید نفخ معدی و امعاء و دردهای مفاصل و اعصاب را به صورت های شربت و یا انفیه و یا روغن مالی و یا به صورت بخور برطرف می کند. مداومت در مصرف آن با ماءالعسل برای تقویت مجدد جسم،خوردن آن سه روز پی در پی به میزان یک درم(5/3گرم) دردهای فم المعده مزمن را به کلی معالج است. در رفع وبا و سمموم بخور آن مصلح هوای وبائی و فراری دادن حشرات می شود و استشمام آن قوی الأثر است. از مضار آن غلیان خون و رقت آن را باید نام برد. در گرم مزاجان مصلح آن کافور و میوه های سرد و تر است.

 

انفیه شدید آن با روغن های گرم برای دفع امراض سرد دماغی و باز کردن گرفتگی های مجاری تجویز شده است. حمول آن با یک قطعه پنبه برای رفع بیرون روی زیاده از حد و ضعف معده تجویز شده و بعضی از اطباء آن را برای امعاء مضر می دانند که مصلح آن صمغ عربی است و ضفیف کننده روح کبدی است که مصلح آن داروهای سرد مانند طباشیر و گشنیز است.برای باز کردن اشتها، افزایش وزن و توانایی جنسی بسیار مفید است .

- استعمالات العنبر:
ـ یستعمل العنبر داخلیاً لفتح الشهیة وزیادة الوزن والقدرة الجنسیة، ویخفف من آلام التهاب المفاصل، كما یستعمل كمسهل وطارد للغازات المعویة داخلیاً وطلاء من الخارج، وتریاق لعدة سموم، وهو جید للمعدة والأمعاء والكبد والمثانة، ویزید من التنفس وضربات القلب.
ـ یستعمل عن طریق الشم للفالج واللقوة والكزاز.
ـ یستعمل دخانه للنزلات الباردة ومقویة للدماغ.
ـ یستعمل كدهان على فقرات الظهر لأوجاع العصب والخدر.
ـ یستعمل داخلیاً لعلاج الشلل النصفی وشلل الوجه، ومرض الرقاص والتیتانوس، والصداع النصفی، وآلام الصدر، والسعال والربو.
ـ یستعمل فی بعض مناطق المملكة بكثرة للبرود الجنسی.
- یستعمل للغرض السابق مخلوطا مع العسل ثلاث مرات فی الیوم.
ـ یستعمل فی منطقة جازان بعد خلطه بالسمن والعسل للدغة الثعابین والعقارب.

 

داروهای گیاهی و معادل های تورکی آن

 

آشنایی کلی با گیاهان به رشته و تخصص خاصی نیاز و اختصاص ندارد. مردم عادی بومی واژه ­هایی را برای نام­گذاری گیاهان استفاده می­ کنند که در بسیاری موارد هم بسیار دقیق بوده و با نامگذاری های علمی همخوانی دارد.

با این وجود، بسیاری از متخصصین آذری زبانی که به نوعی با گیاهان سروکار دارند نیز با واژه­ های بومی ترکی آذربایجانی آشنایی کامل ندارد. در این نوشته، مجموع ه­ای از اسامی گیاهان بومی شهرستان میانه به زبان ترکی آذربایجانی با زبان محاوره ای عامه مردم میانه جهت آشنایی همشهریان محترم و آذری­ زبانان عزیز و متخصصین رشته­ های مختلف مرتبط با گیاهان تهیه و تدوین شده و معادل فارسی هر کدام از آنها نیز آورده شده است، باشد که به سوالات مکرری که در این زمینه از سوی مردم عادی و دانشجویان و حتی متخصصین می­ شود، به طور قابل قبول پاسخ داده شود.

 

شماره   ترکی آذربایجانی                                                معادل فارسی

1         آت قویروغو                                                                                  بهمن (شال دم)

2         آجی بی­آن                                                                                       تلخه بیان

3         آغ اُت، وَلَه میر                                                                              یولاف وحشی

4         آلا قانقال (آلا قالقان)                                                                   کنگر صحرایی

5         اَستوقودوس                                                                                 اسطوخودوس

6         اِشَّک خشخاشی                                                                            ورث

7         اِشّک یونجاسی، سَبَرگَه یونجاسی (ساری یونجا)                     یونجه زرد

8         اَمَن کُومَنجی (دوگمَچَه)                                                                  پنیرک

9         اوزَرّلیک                                                                                            اسپند

10        اوش قولاخ، سَبَرگَه                                                                       شبدر

11        اوشقون                                                                                        ریواس

12        اَوَلیک                                                                                            ترشک مواج

13        ایپلیکجًه                                                                                        تمشکین

14        ایت اوتو، آغ باش، قوخاغان                                                          ازمک

15        ایت سوآلاغی                                                                                کلاغک

16        ایریشیم، بوستان پوزان، سرطان، ساریلیخ                               سس

17        ایسپناخ                                                                                          اسفناج

18        ایلان یاستیغی                                                                             نی لویی

19        اینَک امجَه یی                                                                             مگس ­گیر، سیلن

20        بابانِح                                                                                          بابونه

21        بادامچا                                                                                       بادام کوهی

22        بالاغ اُتو                                                                                      کاهوی وحشی

23        بالِح دنی                                                                                     تخم بالنگو

24        بالدیرقان                                                                                      گلپر

25        بَنوشَه                                                                                         بنفشه

26        بورانی                                                                                          کدو تنبل

27        بَزَرَک                                                                                           بزرک، بذر کتان

28        بورگ آغاجی                                                                                دارواش

29        بوی                                                                                             شنبلیله

30        بوی تیکان (بوییک تیکان)                                                                تمشک

31        بویاق                                                                                           روناس

32        بویمادَرَن                                                                                       بومادران

33        بیزوشا                                                                                         بارهنگ کبیر

34        بیسم اله گولی                                                                              درخت اقاقیا

35        بولاغ اوت.                                                                                   علف چشمه

36        پازی تره سی                                                                               برگ چغندر

37        پَرپینَه                                                                                           خرفه

38        پُلیک، سَنگَنَح                                                                               ماشک

39        پیتیراخ (دُویز پیتراغی)                                                                  توق

40        پیرپیز                                                                                            آتشین

41        پیش­ پیشی                                                                                   بیدمشک

42        پیشیک اوتو                                                                                    علف گربه، سنبل­الطیب

43        پیشیک جیرناغی، جوجَه گوزو، چنته چوبان                                         کیسه کشیش

44        تَرَه توندَ، آجی تَرَه                                                                             شاهی، تره تیزک

45        تل                                                                                                   کمبوزه

46        توپّیز (قوش قونماز)                                                                           شکرتیغال، قندورک

47        توکلوجَه                                                                                            چای کوهی

48        تورپَح (تورپک)                                                                                    خردل وحشی

49        تورشَک                                                                                              ترشک

50        تولکو قویریغو                                                                                      دم روباهی، جو وحشی

51         جین جیلن (جین جیلم)                                                                       علف جوجه

52        جَیَن                                                                                                   جگن

53        جین قارپیزی                                                                                       کَوَر، هندوانه ابوجهل

54        چاتلانقوش، آغ ساقیزی، پیرآغاجی                                                        بنه

55        چاقّیرتیکانی                                                                                      گل گندم چمنزار

56        چالی                                                                                                   سنجد تلخ

57        چای آلاغی                                                                                        مرزنگوش

58        چای دوویسی (آش دووسی)                                                             برنج گرده، برنج چلیپا

59        چاییر                                                                                                   مرغ

60        چوبان یاستیغی                                                                                   کلاه میرحسن

61        چیتدیخ (چیرتدیق)                                                                               کاسنی

62        خانم سالّاندی، قیرمیزی پاچا، قاراگُز                                                     تاج خروس

63        ختمی گولی                                                                                         گل ختمی

64        خَشَ                                                                                                     اسپرس

65        داری                                                                                                     ارزن

66        داش جاباغی                                                                                         گلسنگ

67        داغ سوغانی                                                                                        پیاز کوهی

68        داغ مَرزَسی                                                                                          مرزه کوهی

69        دامارّیجا (بوی یارپاغی)                                                                           بارهنگ صغیر

70        دَلَ بنگ                                                                                                  رازیانه

71        دلی بات بات                                                                                             بنگدانه

72        دمیرتیکانی                                                                                           خارخاسک

73        دَوَ تیکانی یانداخ (یانداق)                                                                      خار شتر

74        دَوَدابانی                                                                                              گوش خرگوش

75        دوشان آلماسی، چالقی                                                                       شیرخشت، چالگو

76        دوه دابانی                                                                                              زیره هرز زراعی

77        دیل قانادان                                                                                            شیرپنیر

78        زیریش (زیریشک)                                                                                   زرشک

79        ساباح­ گُرَسَن                                                                                          اویارسلام، آبیارسلام

80        سارماشیخ، پوشَنَ                                                                                  پیچک صحرایی

81        ساری تیکان                                                                                             گلرنگ وحشی

82        ساری گول                                                                                                نسترن مطعر (زرد)

83        سرچَه اُتو                                                                                                   گندمک، گندم دانه تسبیحی

84        سوپورگَه                                                                                                     سورگوم جارویی

85        سوتتوجَ، سوتّی یَن                                                                                      فرفیون

86        سووآلاخ                                                                                                      موسیر

87        سُوید                                                                                                           بید

88        سُوید اُتی                                                                                                    هفت بند ایرانی

89        سهلاب                                                                                                        ثعلب باتلاقی

90        سیغیر قویروغو (سیرقویریغی)                                                                      گل ماهور، خرگوشک

91        سیلیف                                                                                                          سوروف

92        شادَنَه                                                                                                           شاهدانه

93        شاماما                                                                                                          دستنبو

94        شَتَره (شاتَرَه سی)                                                                                       شاه تره

95        شقّنَه (اِشّک لالَه سی)                                                                                 شقایق وحشی

96        شلقم                                                                                                           سیب زمینی ترشی

97        شومو (شومون)                                                                                            اسفناج چهار دانه ای

98        شووَرَن                                                                                                         خاکشیر

99        شیرین بی­آن                                                                                                    شیرین بیان

100      صابون                                                                                                            سیلن، قلیونک

101      قاپاخلی­جا (خُروز داشّاغی)                                                                                قدومه

102      قارا بَزَرَح، زَی رَح                                                                                              بالنگو

103      قارا یمیشان                                                                                                    زالزالک وحشی

104      قاراغاش (قَرَغاش)                                                                                            نارون

105      قارامیخ                                                                                                            شبیه چالی

106      قارایارپاخ، قاراقولاخ                                                                                           مریم گلی

107      قارچیچه­یی (دانا داشّاغی)                                                                               گل حسرت

108      قارقا تاباغی، هویارپاغی، مُش یارپاغی                                                              باباآدم

109      قاطیر قویریغی                                                                                                  پنجهک، علف باغ

110      قان قورودان                                                                                                      قیاق

111      قیرخ بوروم، گِچی اوتو                                                                                        دم اسب

112      قَزاَیاغی (قازاَیاغی)                                                                                          پای غازی، غازپا

113      قزیل گول                                                                                                         گل محمدی، گل گلاب

114      قلمه                                                                                                                 تبریزی

115      قَمیش                                                                                                              نی

116      قوزی قولاغی                                                                                                   گاوزبان بدل (ایتالیایی)

117      قوش اَبَّیی، خرمن اوتو                                                                                        علف هفت بند

118      قی نَنَه دیلی                                                                                                     کاکتوس راکتی

119      قیندیرقا                                                                                                             سازو

120      قیزلار اوشقونو                                                                                                  گیاهی شبیه اسپند

121      قیلپین                                                                                                             جومیش (علف پشمکی)

122      کاوار (سوزی)                                                                                                   تره

123      کروشنه                                                                                                            گاودانه

124      کروویز                                                                                                              کرفس

125      کّکیرَه (قاراباش، گوباش)                                                                                    گل گندم

126      کلوخا                                                                                                               گل جالیز

127      کورا                                                                                                                  سپیدار

128      کهلیک اوتو                                                                                                       آویشن

129      گچی بوینوزو                                                                                                     خرنوب، جولدوزک

130      گلین بارماغی                                                                                                    انگشت عروس

131      گوزبان، گوزابان، سیغیر دیلی، دیل اوتی                                                              گاوزبان

132      گوش اوزومو                                                                                                       تاج ریزی

133      گوش دیلی                                                                                                        درخت زبان گنجشک، ون

134      گیزی تیکانی، اَل یاندیران                                                                                    گزنه

135      گیلدیک (ایت بورنو)                                                                                              نسترن کوهی، نسترن شرقی

136      میخنگ (قرنفیل)                                                                                                 میخک

137      مین چیچک                                                                                                        شاهپسند

138      نوروز گولو                                                                                                          زنبق وحشی

139      وَرَک                                                                                                                  رز ایرانی، علف خرس

140      هنقیلیش/خنقیلیش، داغ ­تَرَسی                                                                        شیر مرغ، علف تگرگی

141      یارا اوتو، قان قورودان                                                                                          بومادران هزاربرگ

142      یارپیز                                                                                                                 پونه

143      یارما                                                                                                                  بلغور

144      یاغلوجا، شوران                                                                                                 سلمه­ تره

145      یربادامی                                                                                                           بادام زمینی

146      یِل آپاران، یل قووان، شوشَه قلیان، قوناخ                                                             گل قاصد

147      یِملیک                                                                                                               شنگ

148      یمیشان                                                                                                           زالزالک

149      یورقون/یولقون (آغاجی)                                                                                     درخت گز

150      یوشان                                                                                                                درمنه

 

چند نکته مهم:

           §      کاکوتی همان کهلیک اوتی نیست.

§      قارچیچیی گل یخ نیست.

           §      گلسنگ نوعی گیاه نیست بلکه موجودی است که از همکاری قارچ و جلبک ایجاد شده است

§      نوروز گولی در میانه به خیارک گفته می شود در حالی که در سایر نقاط آذربایحان به این نام به زنبق وحشی اتلاق می شود.

§      مرحله کال میوه‌هایی مثل طالبی، گرمگ و خربزه را کمبوزه می‌گویند.

§      یارما (بلغور) خرده ­های دانه غلات مثل گندم، جو و یولاف است.

لیست کامل گیاهان به همراه عکس

 

نام فارسی و نام علمی گیاهان مختلف به همراه عکس 

 ((الف))

---

ارزن 

انواع ارزن

Panecum ارزن معمولی یا پروسو: با نام علمی P.miliaceum در این جنس قرار می گیرند عمدتا در مناطق نیمه گرمسیری،استیپی گرم،نواحی معتدل آسیا و اروپا کشت می شوند (حدود 15 درصد سطح زیر کشت دنیا).

Setaria ارزن دم روباهی یا گاورس: با نام علمی S.italica عمدتا در چین به عنوان یک محصول رایج کشت می شوند. این گونه بیشتر در چین و ژاپن و کشورهای آسیایی کشت می شوند (حدود 24 درصد سطح زیر کشت دنیا).

Penmisetum ارزن آفریقایی یا مرواریدی: با نام علمی P.glaucum در مناطق گرمسیر آفریقا و آسیا کست می شوند (50درصد سطح زیر کشت دنیا).

Eleusin ارزن انگشتی: که گونه زراعی آن E.coracanum است و در هندوستان به کشت وکار آن مبادرت می شود (11 درصد سطح زیر کشت دنیا).

Degetaria غلف خرچنگ: که گونه زراعی آن E.enilis است و در شرق آفریقا کشت می شود.

Echinochloa سوروف: که در سطح محدودی کشت می شود و گونه زراعی آن  E.framentacea می باشد.

 

 

---

                                     

                                        نام فارسی  و نام علمی   ارزن جویباری                                                 Paspalum scrobiculatum  

 

  خواص ارزن جویباری,ارزن جویباری چیست,عکس ارزن جویباری,نمونه گیاه شناسی ارزن جویباری,علف هرز ارزن جویباری

---

نام و نام علمی 

 ارزن دم روباهی یا گاورس

S.italica 

 

 

 

---

نام فارسی و نام علمی:

ارس   Juniperus

انواع ارس

اردوج foetidissima Juniperus

ارس Juniperus polycarpos = Juniperus excelsa

ارس چینی Juniperus chinensis

ارس چینی هرمی Juniperus chinensis L. Pyramidalis(Male)

پیرو communis Juniperus

پیرو خزنده commmunis L.ssp hemisphaerica Juniperus

ارس ژاپنی conferata Juniperus

ارس خزنده horizontalis Moench Juniperus

ارس هیبریدی Xmedia Van Melle Juniperus

چتنه oblonga Bieb Juniperus

ریسoxycedrus L.ssp oxycedrus Juniperus

مای مرز Sabina Juniperus

ارس نپال squamata D.DON ‘Meyeri‘ Juniperus

ارس ویرجینیاvirginiana Juniperus

 

 

 

 

---

نام و نام علمی 

افرا (ارمک) نام علمی :Ephedra distachya 

خواص ارمک,نام علمی ارمک,گیاه ارمک,گونه های ارمک,عکس ارمک,

 

 ﻧﺎم ﻋﻠﻤﯽ: آوﯾﺸﻦ

Thymuskotschyanus. ﻧﺎم ﻣﺤﻠﯽ.( ازﮔﻨﺪ )

 

 

خواص اویشن,گیاه اویشن,عکس اویشن,گل اویشن,خرید اویشن,شربت سرفه اویشن,

---

نام و نام علمی 

ازمک  Lepidium draba L

 

ازملک

---

اسب‌واش

عکس موجود نیست اضافه کنید و این لیست را کامل کنید

---

اسپرس تاج‌خروسی 

نام علمی crista- galli (L.) Lam

 

---

 اسپرک 

نام علمی

---

استبرق

نام علمی:Calotropis procera

نگاره	نام علمی	نام رایج
	Asclepias albicans	استبرق ساقه سپید
	Asclepias amplexicaulis	استبرق پربرگ
	Asclepias asperula	استبرق شاخ بزگوهی
	Asclepias californica	استبرق کالیفرنیا
	Asclepias cordifolia	استبرق برگ قلب
	Asclepias cryptoceras	استبرق کمرنگ
	Asclepias curassavica	استبرق گرمسیری
	Asclepias eriocarpa	استبرق پشمالو
	Asclepias erosa	استبرق صحرایی
	Asclepias exaltata	استبرق سیخی
	Asclepias fascicularis	استبرق برگ باریک
	Asclepias fruticosa	استبرق آفریقایی
	Asclepias humistrata	استبرق ماسهای
	Asclepias incarnata	استبرق باتلاق
	Asclepias lanceolata	استبرق نیزهای
	Asclepias linaria	استبرق سوزنی
	Asclepias linearis	استبرق باریک
	Asclepias meadii	استبرق مید
	Asclepias nyctaginifolia	استبرق موهاوی
	Asclepias obovata	استبرق پینلند
	Asclepias physocarpa	استبرق بزرگ
	Asclepias purpurascens	استبرق زرشکی
	Asclepias quadrifolia	استبرق چهاربرگ
	Asclepias rubra	استبرق قرمز
	Asclepias solanoana	استبرق مارپیچ
	Asclepias speciosa	استبرق خودنما
	Asclepias subulata	استبرق خزان
	Asclepias subverticillata	استبرق سمی^[۲]
	Asclepias sullivantii	استبرق سلیوانت
	Asclepias syriaca	استبرق معمولی
	علف پروانه	استبرق هندی
	Asclepias variegata	استبرق سفید
	Asclepias verticillata	استبرق حلقهای
	Asclepias vestita	استبرق کرکی
	Asclepias vincetoxicum
	Asclepias viridiflora
	Asclepias welshii	استبرق ویلزی

منبع:http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A8%D8%B1%D9%82

 

---

 اسفرزه

---

اسفناج باغی

آتریپلکس (Atriplex Spp)،

اسفناج

- اسفند - اسکبینه - اسکنبیل - اسلیخ - اشنان درختی - اشنان نمک - اشنان - اشنه ایرلندی - اشنه دریایی - اشنه - اشورک - افسنطین - اقاقیا - اکالیپتوس - الجاره (دؤقوز دانه) - النا - امرود (گلابی وحشی) - اناریجه - اناغالیس - انبه - انجبار - انجیر - انجیلی - انچوچک - انگور توره - انگیون - اهو ماش زرد - اوری - اوشه - اویارسلام - آب‌بشقاب - آب‌بشقابی - آب‌تره - آتشک - آتشین - آجیل مزرعه - آدمک - آدونیس - آرالیا - آرتیشو - آرجون - آرناریا - آروکاریا - آزاد - آزالیا - آزربه - آزولا - آزولا - آزیل - آسمانی - آسه - آشیانک - آفتاب‌پرست - آفتاب‌پرست مزرعه‌روی - آگلونما - آلاله - آلو وحشی - آنغوزه - [[آوندول

 

ب

 

- باباآدم - بابونه رومی - بابونه شوشی - بابونه گاوی - بابونه - بادام هندی - گارون زنگی - بادام - بادامک - بادآورد - بادرنجبویه - بادیان - بارهنگ ابی - بارهنگ کبیر - بارهنگ - باریجه (قصنی) - بالنگون - باور - بچیروک - بداغ (شونگ) - برگ سنا - برنج ارزنی - برنجاف - برهان - بروکلی - بسپایک - بستان‌افروز - بطوش - بلندمازو - بلوط - بن سرخ - بنت قنسول سرخ‌برگه - بنگرو - بنگله - بنه - به‌دانه - بودوک - بوف‌تاج - بومادران - بونی - بیدار - بیدمشک - بیعار - بیلهر - بولاغ اوتی (علف چشمه)

 

پ

 

- پاپریا - پاپیتال - پامچال - پانیکوم - پای گرگ - پتومک - پده - پرپهن - پرتورو - پرخ - پرسیاوشان - پرند - پروانش (پیچ تلگرافی) - پریا - پسته - پس‌مه‌ناژ - پلاخور - پلاس مورچه - پلم - پلوش - پنجه مریم - پنیر باد - پنیرک گلریز - پنیرک - پوتوس - پونه - پونه‌سا (قطرم) - پی‌تی‌راخ - پیچ کانگورو - پیچک صحرایی - پیچک - پیر بهارکی - پیر پاییزی - پیرگیاه - پیرو

 

ت

 

- تاج‌خروس سفید - تاج‌خروس - تاجریزی - تاغ - تایله (تاغوت) - ترخون - ترات - ترب شیر - ترب وحشی - ترتیزک (سپندان) - ترشک مواج - ترنجبین - تمشک درختی - توت پایابی - توری - توسکا - توسکای ییلاقی - توله - توج

 

ج

 

- جارو علفی - جاز - جعفری - جغجغه - جگرواش - جو دوسر - جو

 

چ

 

- چالطاق - چای کوهی - چای - چاییر - چترک - چچم - چریش - چش - چشمه آله کو - چگرد - چمن گره‌ریش - چمن‌بز - چمنک - چندل - چنگکی - چوبک - چوچ – چوچاغ

 

ح

 

- حرا - حسن یوسف - حلفه - حنظل

 

خ

 

- خار غَشق - خاراگوش - خارپنبه - خارچرخه - خارخرون - خارخسک (نخودک) - خارخشت - خارشتر - خار عروس (گل چرخه‌ای) - خار لنگری - خار مریم - خار مقدس - خاکشیر – خبرآورک یاخبرچی - خربق سیاه - خربق سفید - خردل بری - خردل سفید - خردل وحشی - خرزهره - خرفه - خرما - خرمندی (کلهو) - خطمی چینی - خطمی درختی - خنجری - خورشیدی - خوشاریزه - خولکیش - خونی‌واش - خیارک - خیزران - خینجوک

 

د

 

- دارچین - دارگنده - دارمهر - داز - داغداغان - دانه قناری - درج - درخت عنبر - درخت گبر - درخت نوئل - درمشوک - درمنه دشتی - درمنه سیاه - درمنه کوهستانی - درمنه - دژگال - دغدغک - دم روباهک - دم عقربی - دم‌اسبی - دَنبلان - دیوخار

 

ر

 

- رازک - رازیانه - راش (مرس) - راناس - رخشک - رژن (بخورک) - رملیگ - روناس - ریش میش - ریواس - ((رز))

 

زعفران- زالزالک - زبان‌گنجشک - زدو - زربین - زردان - زردچوبه - زردشاه‌تره - زرده‌چمن - زرشک - زلف شیطان - زنجبیل - زنگوله‌ای تیغالی - زنگی‌دارو - زنیان - زوفا - زولنگ - زیتون - زیروک - زیره

 

ژ

 

- ژاره

 

س

 

- سازو - ساماری - سبزی سگانه - سپستان - سداب - سدر - سربال - سرخ‌بر - سرخدار - سرمائی - سرو - سِریم – سریش - سقز - سگ‌انگور - سگ‌زبان - سلمه‌تره - سنا - سنبل‌الطیب - سنبنیج - سوختال - سورنجان - سوروف - سوزن‌چوپان کوهسری - سیاه‌اربه - سیاه‌دانه - سیاه‌فندق - سیاه‌مازو - سیاه‌ناو - سیرخرس - سیزاب - سیلن - سیکاس

 

ش

 

- شالک (تبریزی سیاه) - شاه‌افسر - شاه‌پسند درختی - شاه‌تره - شب‌بوی صحرایی - شبدر - شبدرترشک - شِبرَم (گاوکشک) - شبه‌سرو - شقایق - شکرتیغال جنوبی - شکرتیغال - شلمبیگ - شن سنگ‌دانه - شنبلیله قلابدار - شنبلیله - شنکوک - شنگ - شور - شوکران کبیر - شوید - شویدی - شیان - شیرپنیر - شیرتلخک - شیرتیغک - شیرخشت - شیرین‌بیان - شیشعان

 

ص

 

- صابونک

 

ط

 

- طوق

 

ع

 

- عاقرقرحا (تاغِندَست) - عروسک پشت پرده - عشقه - علد - علف آهو - علف خرس - علف شاخی - علف شوره - علف فرش - علف مار (کبر) - علف مبارک - علف هفت‌بند - عناب

 

غ

 

- غازواش

 

ف

 

- فاخره - فاشرا - فاوانیا - فراسیون سفید - فراسیون اروپایی - فراسیون سیاه - فراسیون بدبو - فراسیون آبی - فرفیون - فرنجمشک - فرندل - فشفشه - فلفل - فلفل دراز - فلفل دلمه‌ای - فنجنگشت - فندق - فوفل - فیل زهره - فیل گوش - فسیل

 

ق

 

- قاصد بهار - قدومه - قرصعنه - قرنفل - قره‌خزک - قمیش - قیچ

 

ک

 

- کاجیره - کادی - کاسنی زرد - کاسنی - کاکائو - کاکتوس - کاکوتی - کاندول - کاه مکی - کاهو - کبر - کتان گرمسیری - کتور - کتیرا - کرت (چش) - کرتس - کرته - کرتوس - کرفس - کرکو - کرگزنه - کرمازو - کسور - کلاغک - کلاه میرحسن - کلپوره - کلم - کلم وحشی - کلمک - کما - کملیر - کنار - کنجد - کندل - کنگر - کنگر طلایی - کنگر فرنگی - کنگر گورخری - کنگر - کنگرگون - کهور پاکستانی - کهور - کهورک - کیسه کشیش - کیشدر - کیکم

 

گ

 

- گاورس - گاوکشک - گراهانس - گردی - گرگ تیغ - گریفون - گز خوانسار - گز روغن - گز شاهی - گز - گزانگبین - گزنه - گزنه‌سا - گل انگشتانه - گل پوره - گل حنا - گل ختمی - گل خله - گل در - گل راسن - گل زرد - گل ساعتی - گل سرخ - گل صلح - گل عسلی - گل فیلی - گل قهرکنک - گل کبوتر - گل گاو زبان خوزستانی - گل گاوزبان - گل گندم خوزستانی - گل مغربی - گل مینا - گل نیلوفر - گل همیشه‌بهار - گلایول صحرایی - گلدباخیا - گلدر - گلدمی - گلرنگ مقدس - گلرنگ وحشی - گَندِواش - گون کتیرا (گون پنبه‌ای) - گون - گوه (چمیزک) - گیاه پلنگ‌کش - گیج - گیشتر

 

ل

 

- لاتی - لاله چمنی - لاواند حقیقی (اسطوخودوس) - لباشیر - لعل کوهستان - لگجی (یاردون) - لور (کراک) - لویی جنوبی - لیلکی

 

م

 

- مازوج - مامیران - مای‌مرز - مرزه - مرزه کوهی - مرغ شور - مرغ - مرمرشک - مرواریدی - مریم گلی - مریم‌گلی گرمسیری - مریم نخودی - مستور خوابیده - مشعلی - مشک - مشک طرامشک - مشگک - مصطکی - مُقِّل - مگس‌گیر هرز - منداب - مه‌ناژ - مو - موچسب (پیچک دیواری) - موچه - مور - مورت - مورد - موز - موسیر - مویزک - میخک

 

- میمونی بیابانی

 

ن

 

- ناترک - ناخنک - نارگیل - ناگرد - نخل - نرگس - نرم جر - نسرین - نعل اسبی - نعناع کوهی - نعناع - نگونسر (پنجه مریم) - نمدار - نوک‌لکلکی - نی قلم - نی - نیشکر

 

و

 

- ورث ابی - ورک - وشا - ولیسنریا - ون

 

ه

 

- هزاراسپند - هلیله زرد - هلیله سیاه - همیشه‌بهار - هندوانه ابوجهل (حنظل)

 

ی

 

- یاس آبی - یولاف - یونجه سکه‌ای - یونجه - یونجه باغی

آشنایی با خواص عرق خار مریم + نحوه مصرف خار مریم

درمان ناراحتی‌های کبد و خنثی کردن مسمومیت قارچ سمی از خواص عرق خار مریم بوده، نحوه مصرف این گیاه به صورت تنتور، دم کرده و قرص‌های گیاهی است.

خار مریم نام گیاهی دارویی است از خانواده گل‌ستاره‌ای‌ها که در نزد مردم ایران با اسم ماریتیغال، خار علیص، خارسه و خارشیری نیز شناخته شده بوده، این گیاه خودرو بوده و در صحراهای ایران به عمل می‌آید. گیاه خار مریم، که بومی خاورمیانه، اروپا و آمریکای شمالی است سالهاست که برای درمان بیماری‌ها مورد استفاده قرار می گیرد و در کاهش علایم پیری بسیار موثر است و نقش مهمی در سم زدایی از بدن و به ویژه کبد دارد. مواد موجود در گیاه ماریتیغال (خار مریم) دارای خواص ضد سرطانی بوده و می‌تواند در پیشگیری و درمان بسیاری از سرطان‌ها موثر باشد. از دیگر خواص خار مریم، کاهش کلسترول خون، افزایش سیستم ایمنی بدن، کاهش عوارض جانبی در بیماران تحت درمان با شیمی درمانی است. قسمتهای مورد استفاده این گیاه، ریشه، اندام هوایی و بذر آن است، لیکن از بذر آن به شکل عمده در منابع دارویی استفاده می‌شود. در ادامه این مطلب با خواص عرق خار مریم و چگونگی نحوه مصرف آن آشنا شوید.

 

خواص عرق خار مریم

طبیعت عرق خار مریم گرم است و خواص دارویی آن عبارتند از:

• عرق خار مریم، در مقابله با سرطان پروستات، رحم و سینه موثر است و رشد سلول‌های سرطانی را کاهش می‌دهد.
• از خواص عرق خار مریم، افزایس اثربخشی داروهای مربوط به شیمی درمانی می‌باشد.
• مصرف عرق گیاه خار مریم، مقاومت به انسولین در بیمارانی که از دیابت نوع ۲ رنج می‌برند را کاهش می‌دهد.
• یکی از مهمترین خواص عرق خار مریم، کنترل افزایش کلسترول ناشی از رژیم غذایی و افزایش گلوتاتیون کبد و به دنبال آن کاهش کلسترول کبد است و نقش عمده ای در سم زدایی کبد ایفا می کند.
• استفاده از عرق خار مریم، از بدن در برابر آسیب‌های سلولی ایجاد شده از رادیکال های آزاد محافظت می‌کند.
• پیشگیری از ایجاد سنگ صفرا و درمان آن، از دیگر خواص عرق خار مریم است.
• در صورت مسمومیت با قارچ که می‌تواند به کبد آسیب برساند، خوردن عرق خارمریم ۱۰ دقیقه پس از مصرف قارچ، اثر سموم آن را از بین می‌برد.
• از دیگر خواص عرق خار مریم، مقوی و افزایش دهنده شیر مادران است و برای درمان هپاتیت و زردی موثر است.

نحوه مصرف خار مریم (طرز استفاده و میزان مصرف)

از گیاه خار مریم به شکل دم کرده، تنتور و یا مستقیما از عرق آن، استفاده می‌کنند، همچنین برای استفاده بیشتر از خواص گیاه خار مریم می‌توان گلچه‌های آن را همانند کنگر فرنگی خورد.

طرز تهیه تنتور:

یکی از بهترین اشکال دارویی گیاهان که از زمان‌های قدیم مورد استفاده بوده‌اند محلول‌های هیدروالکلی تنتور (مخلوط آب و الکل) عصاره گیاهان میباشد. در این روش گیاه خشک و یا تازه در محلول 25 درصد الکل و آب (25 قسمت الکل و 75 قسمت آب) قرار می‌گیرد. کلیه قسمت‌های گیاه ممکن است مورد مصرف قرار گیرد. تنتور خار مریم را تا دو سال میتوان استفاده کرد. مقدار استفاده از این تنتور، 15 تا 25 قطره و روزانه 4 الی 5 مرتبه است و بهتر است قبل از مصرف، تبخیر الکل انجام گیرد.

طرز تهیه دم کرده:

5/3گرم دانه‌های نیمکوب شده خار مریم را در 150 سی سی آب جوش به مدت 10 الی 15 دقیقه دم کنید. روزانه 3 نوبت و نیم ساعت قبل از غذا مصرف شود.

طرز تهیه عرق خار مریم:

برای تهیه عرق خار مریم، ابتدا آب و گلچه‌های گیاه را می‌جوشانند. پس از تبخیر آب، عملیات سرد کردن بخار و تقطیر به صورت سنتی یا صنعتی انجام می‌شود و مایعی که با تقطیر به دست آمده، همان عرق خار مریم است.

فراورده‌های دارویی خار مریم:

از خار مریم قرص گیاهی با نام لیورگل 70 و 140 میلی در داروخانه‌ها موجود است كه همراه داروهای تجویزی دیگر توسط پزشك معالج برای درمان بیماری‌های کبدی و جلوگیری از پیشرفت دیابت و كنترل آن به جای اصل گیاه می‌توان استفاده نمود.

عوارض عرق خار مریم (موارد احتیاط و منع مصرف)

مصرف عرق خارمریم حتی در طولانی مدت عوارض نداشته و فقط در بعضی موارد ممکن است موجب اسهال خفیف شود. البته لازم به ذکر است گیاه خار مریم نباید همزمان با داروهایی که متابولیزم آنها در کبد است مانند آسپرین، استامینوفن و غیره استفاده شود، همچنین اگر داروی خاصی مصرف میکنید و یا به هر گونه بیماری مبتلا می‌باشید قبل از مصرف گیاه و عرق خار مریم با پزشک مشورت کنید.

اسامی گیاهان دارویی و خواص آنها که در منطقه مغان شناخته شده است:

شیر سنگ - سودَین (فرفیون): ساقه اش برای رنگ کردن پشم بکار می رود به این گیاه شیر سنگ نیز می گویند

 

پنيرك: گياهي است پايا به ارتفاع 60-20 سانتيمتر و پوشيده از كركهاي دراز كه به حالت وحشي در جنگلها و اراضي باير مي‌رويد.

به علاوه به منظور استفاده‌هاي درماني كم و بيش پرورش مي‌يابد. ريشه آن گوشتدار، سفيد رنگ و ساقه آن راست و استوانه‌اي كل است.

برگ هاي متناوب بزرگ، با دمبرگ دراز، شامل 5 تا 7 لوب دندانه‌دار و گلهايي به رنگي گلي مايل به بنفش با تزييناتي از خطوط تيره دارد. قسمت مورد استفاده آن، برگ، گل و حتي گياه كامل است. در نواحي مختلف به تفاوت گونه‌هاي مجاور يا واريته‌هاي ان نيز به مصارف درماني مي‌رسد.

در استعمال خارجي، ريشه و برگ له شده پنيرك، جهت رفع التهاب‌هاي سطح بدن، با قرار دادن بر روي عضو و همچنين براي رفع جوش صورت و دانه‌هاي جلدي بكار مي‌رود. ضمناً درد و ناراحتي‌هاي محل جوش و دانه‌ها را تسكين مي‌دهد.

از برگ اين گياه، لوسيون‌هاي بهداشتي جهت تسكين تحريكات پوست صورت و تامين لطافت آن به صور مختلف ساخته مي‌شود كه يكي از آنها، تهيه دم‌كرده‌اي از يك مشت برگ در يك ليتر آبجوش است.

 

 

پوست انار: پوست انار ، دمل دندان را باز می کند

 

 

گل ختمی: گل ختمی را برای درمان ورم معده مصرف می کنند و همچنین خیس کرده با آبش مریشها را اماله می کنند. و برای درمان دل درد بچه ها نیز مفید است.

 

دم گیلاس: دم گیلاس هم به عنوان مُدر مصرف می شود و هم برای سلامت دندانها

 

کاکل ذرت: كاكل ذرت را قبل از رسیدن كامل میوه یعنی قبل از پژمرده شدن آن می چینند و به سرعت خشك می كنند. كاكل ذرت بعد از خشك شدن رنگ قهوه ای پیدا می كند.

برای درست كردن دم كرده كاكل ذرت ،‌مقدر 30 گرم از آ ن را در یك لیتر آب جوش ریخته و به مدت پنج دقیقه دم کنید

- كاكل ذرت دارای مقدار زیادی پتاسیم است، به همین دلیل دم كرده آن ادرار آور است و آرام كننده دستگاه ادراری است

- درد و ناراحتی های دستگاه ادراری را تسكین می دهد

- سنگ مثانه ،‌التهاب و درد مثانه را از بین می برد

- كاكل ذرت بطور كلی دستگاه ادراری را تمیز می كند

به غیر از كاكل ذرت از برگ ، ریشه وساقه بلال نیز استفاده طبی به عمل می آید

- جوشانده ساقه وسط بلال خونریزی بینی را بند می آرود

- برای دفع سنگ مثانه از جوشانده برگ های ذرت استفاده كنید

- جوشانده ریشه ذرت برای سوزش مجاری ادراری مفید است

- جوشانده وسط ذرت درد شكم و معده را از بین می برد

- در قدیم برای معالجه سوزاك از جوشانده ساقه بلال استفاده می كردند

 

 

گل آفتابگردان: هم شاش بند را علاج می کند و هم ملین خوبی است

 

 

پوست گردو: برای زخم معده مصرف می شود

 

دَم گل سرخ: برای دل درد بکار می رود

 

نوروز گولی: عطرش مفید است و انسان زکام نمی شود

 

برگ درخت شفتالو: برگ درخت شفتالو سودمند است،بر دفع کرم شکم اولا (کدودانه) را و طریق آن است که او را خورد کرده بکوبند و بر ناف ضماد کنند و اگر کسی را در گوش کرم پدیدار آید او را کویند و آب او را بگیرند و در گوش بچکانند،کرم را بکشد. (صید نه ابوریحانص ۲۸۳)

زالزالک

 

زالزالک: زالزالک و یا کویج با نام علمی Crataegus aronia یکی از گیاهانی است که در ایران از جمله در بلندی‌ های بالای 2500 متر می ‌روید. این گیاه دارای دو نوع سفید و قرمز می باشد.

بد نیست بدانید در شمال ایران گونه‌ های وحشی زالزالک به شکل خودرو در جنگل ‌ها می‌ روید که به آن " ولیک" می گویند.

این میوه اگر چه جثه ‌ای کوچک دارد ولی بسیار پُرفایده و مغذی است و به رنگ ‌‌های زرد و نارنجی در اکثر نواحی معتدل می‌ روید.

رسیده ی این میوه، شیرین، گوشتی و دارای هسته ‌های زرد رنگ فراوان است که اگر با احتیاط مصرف نشود هسته‌ های آن می ‌تواند قاتل دندان‌‌ های شما باشد.

زالزالک و قلب شما

این میوه علاوه بر ویتامین‌ های A ، B، C و تانن دارای کلسیم و مختصری پکتین است که برای تقویت قلب و معده بسیار توصیه می ‌شود. مهم‌ ترین اثر زالزالک روی قلب، تنظیم کردن حرکات نامنظم آن است و از تپش قلب و ضربان شدید آن جلوگیری می ‌کند.

در اغلب کشورهای اروپایی خصوصا آلمان برای درمان بی ‌نظمی ضربان قلب از گیاه زالزالک استفاده می ‌شود. همچنین زالزالک در درمان آنژین و تصلب شرایین(سفت شدن دیواره رگ‌ ها)‌ بسیار کاربرد دارد.  
عصاره ی زالزالک

خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره ی زالزالک

تحقیقات جدید نشان می ‌دهد که زالزالک آنتی ‌اکسیدان بسیار قوی محسوب شده و می‌ تواند به عنوان یک مکمل غذایی مقوی عمل کرده و در تنظیم وزن، گلوکز خون و التهاب نقش داشته باشد.

محققان آمریکایی طی بررسی‌ هایی که روی زالزالک انجام دادند، دریافتند این میوه به خاطر داشتن مقادیر بالایی از مواد آنتوسیانین، بسیار مفید است و در رنگ های مختلف این میوه آنتوسیانین های زیاد و متفاوتی یافت می ‌شود که دانه‌ های زالزالک را از فشار اکسایشی نور خورشید حفظ می ‌کنند.

خوردن زالزالک بدن ما را از موقعیت ‌های زیان ‌آور مانند قرار گرفتن در معرض آلودگی و رادیکال ‌های آزاد حفظ می کند.

به عبارتی تحقیقات نشان می ‌دهد مصرف زالزالک در درمان برخی بیماری ‌ها، از سرطان گرفته تا چاقی، اثر مثبت می گذارد و این تاثیر به دلیل خواص ضد‌ التهابی ماده ی آنتوسیانین موجود در آن است، به طوری که ثابت شده بسیاری از بیماری ‌ها به دلیل التهاب‌ های کنترل نشده ‌ای است که دامنگیر ما می ‌شود.

مواد موجود در زالزالک قند خون و عملکرد انسولین خون را بهبود می ‌بخشد.

به نقل از Sience Daily، محققان در زمینه ی تاثیر زالزالک و خواص آن، تحقیقات خود را روی موش ‌هایی انجام دادند که از پیش مبتلا به دیابت بودند.

آن‌ ها ابتدا به 18 موش نر، حدود 6 ماه غذای سرشار از قند میوه دادند سپس آن‌ ها را دو گروه کردند؛ به یک گروه آب خالص و به گروه دوم مخلوط آب و عصاره ی زالزالک دادند و این کار را تا 6 ماه ادامه دادند و وزن و چربی بدن، قند خون و شاخص‌ های مولکولی التهابی آن ‌ها را مورد بررسی قرار دادند.

در انتها محققان به این نتیجه رسیدند موش‌ هایی که مخلوط آب و عصاره زالزالک مصرف کرده بودند، نسبت به گروه دیگر، از کاهش وزن بیشتر، چربی کم‌ تر ، قند خون و تر ی‌گلیسیرید پلاسمای پایین ‌تر و چربی LDL کم‌ تری برخوردار بودند.

این تغییرات در انسان ‌ها باعث کاهش احتمال ابتلا به دیابت و بیماری های قلبی عروقی می شود و مشکلات التهابی را کاهش می دهد.

یکی از مواد مفید موجود در زالزالک فلاونوییدهایی می ‌‌باشند که نسبت به رنگ میوه شدت اثرات آنتی ‌اکسیدانی آن ها تغییر می ‌کند. میوه‌ های قرمزرنگ دارای اثر قوی، صورتی اثری ضعیف و زرد اثر ضعیف ‌تری دارند.

گل زالزالک

علاوه بر میوه ی زالزالک از گل آن نیز برای درمان استفاده می‌ شود. گل زالزالک برای درمان تشنج مفید بوده و حرکات نامنظم قلب را تنظیم می ‌کند. لذا دم ‌کرده ی آن برای درمان بیماری‌ های مزمن قلب استفاده می ‌شود.

زالزالک و دیابت

نتایج یک پژوهش نشان داد: مصرف خوراکی زالزالک در دیابت قندی باعث کاهش گلوکز و LDL کلسترول سرم می ‌شود.

این مطالعه با اثر مصرف خوراکی سرشاخه‌ ی زالزالک بر غلظت گلوکز و لیپید‌های سرم و تراکم سلول ‌های بتا در موش ‌های صحرایی دیابتی توسط دکتر مهرداد روغنی، عضو گروه فیزیولوژی مرکز تحقیقات گیاهان دارویی دانشکده پزشکی دانشگاه شاهد بررسی شد.

یافته‌ های این مطالعه حاکی است در گروه دیابتی درمان شده با گیاه، غلظت گلوکز سرم به طور معنی ‌دار در هفته‌ های سوم و ششم کمتر از گروه دیابتی بود.

کاهش سطح گلوکز و لیپید‌های سرم در بیماران دیابتی با استفاده از گیاهان دارویی از اهمیت زیادی برخوردار است. خلاصه ی این پژوهش در مجله ی غدد درون ریز و متابولیسم ایران انجام شد

دیگر خواص زالزالک

این میوه به علت غنی بودن از اسید تارتاریک و اسید مالیک نیز در مواقع کم‌ خونی و سل اثر نیکویی دارد.

زالزالک به دلیل آن که دارای مقدار زیادی تانن است بسیار قابض بوده و می ‌توان آن را جهت درمان اسهال‌ های خونی به کار برد.

البته نوع کوهی آن قابض ‌تر از سنجد است و از خونریزی معده نیز جلوگیری می‌ کند.

رنگ زرد و صورتی این میوه در بدن تبدیل به ویتامین A می ‌شود و اشتها را زیاد می ‌کند.

البته این میوه را وقتی که کاملا رسیده و رنگ انداخته مصرف کنید تا دچار ناراحتی ‌های گوارشی ناشی از خام بودن میوه نشوید.

زالزالک خشک شده

 زالزالک اگر به خوبی خشک شود تنها مقداری از ویتامین C ی خود را از دست می ‌‌دهد ولی دیگر ترکیبات شیمیایی خود را حفظ می ‌کند. لذا برای نگهداری زالزالک خشک باید آن را در محلی که هوایش دائما عوض می ‌شود نگه داشت.

البته در مقایسه، میوه ی تازه ی زالزالک اثرات نیکوتری دارد و می‌‌ تواند به ازدیاد شیر مادران شیرده و افزایش کیفیت آن بیفزاید.( ویکی پدیا- ایسنا- جام جم)

تاج ریزی یا به زبان ترکی (قوش اوزومی)

 

نام علمي اين گياه،Solanum nigrum  است كه در بيشتر مناطق ايران ديده مي‌شود و در پرديس دانشگاه فردوسي مشهد هم وجود دارد. ساير انواع تاج‌ريزي عبارتند از:

Solanum alatum : ميوه آن قرمز است و بيشتر در جنوب و جنوب‌غرب ايران مي‌رويد.

Solanum luteum : ميوه آن زرد تا قرمز است و به‌ جُز شمال و شمال‌شرق، در بقيه مناطق ايران ديده مي‌شود.

Solanum olgae: ميوه آن نارنجي تا قرمز است و در شمال‌شرق ايران مي‌رويد.

ميوه همه تاج‌ريزي‌ها ابتدا سبزرنگ است و هنگام رسيدن، رنگين مي‌شود. گرچه تاج‌ريزي سياه، بيشترين پراكندگي را در ايران دارد اما آنچه اغلب در بازار گياهان دارويي رواج دارد، ميوه‌هاي خشك‌شدة سه گونة نام‌برده‌شده در بالا است. علاوه بر تاج‌ريزي‌هاي يكسالة فوق‌الذكر، گونه‌هاي چندسالة ديگري هم در ايران يافت مي‌شوند كه كمتر مورد استفادة دارويي قرار مي‌گيرند.

تاج‌ريزي به نام سگ‌انگور هم شناخته مي‌شود ولي در كتاب‌هاي قديمي طب سنتي از آن به عنوان عنب‌الثعلب (انگور روباه) ياد شده است.

خواص و كاربرد:

طبيعت تاج‌ريزي، بسيارسرد و خشك است. اين گياه، كاهنده تب، بندآورنده خون، ضدّدرد، مُسكن، مُليّن، مُدر، مُعرّق، مخدّر، ضد روماتيسم، ضدسرفه و ضدآسم است. خوردن مقدار كمي از ميوه رسيده و تازه آن برای رفع يبوست، مناسب است. براي بهره‌برداري از اين گياه، مصرف روزانه سه‌مرتبه از دو تا چهار گرم خشك‌شدة آن به‌صورت دم‌كرده، توصيه شده است. ميوه خشك‌شده تاج‌ريزي‌هاي رنگين (زرد، نارنجي و قرمز)، يكي از اقلام دارويي معروف "جوشانده يا خورده‌جوشانده" است كه معمولاً همراه با پرسياوش، گل زوفا، گل بنفشه، ختمي خبازي، عناب و سپستان مورد استفادة فراوان قرار مي‌گيرد. اين داروي تركيبي، در طب سنتي بسيار رايج است و به عنوان تب‌بُر، مُسكّن و مُليّن، به‌خصوص براي كودكان به كار مي‌رود.

برگ‌ها و سرشاخه‌هاي گُل‌دار اين گياه، سمّي محسوب مي‌شود و در مواد مختلفي اغلب به صورت استعمال خارجي استفاده مي‌گردد. كُمپرس دم‌كرده و بخور خشك‌شدة آن، براي زكام، آب‌ريزش شديد و سردرد، مفيد است. همچنين ماليدن جوشاندة آن، براي تسكين كوفتگي و ضرب‌ديدگي عضلات و رفع برخي خارش‌ها مناسب است. له‌شدة برگ و سرشاخه‌هاي گلُ‌دار تازه آن، به صورت استعمال خارجي براي ازبين‌بردن ورم‌هاي گرم، تسكين دردهاي روماتيسمي و مفصلي، سوختگي‌هاي ناشي از آتش، زخم آبله، ورم‌ها و دردهاي سرطاني، سودمند است.

احتياط

به علت وجود ماده سمي سولانين در اين گياه، مصرف آن بايد به مقدار كم و در بازه زماني كوتاهي صورت گيرد. سمّيت آن در برگ‌ها و سرشاخه‌هاي گُل‌دار، بيشتر است؛ لذا در مصرف بيش از حد مجاز آن بايد جانب احتياط را مراعات كرد. (باشگاه خبرنگاران)

* نکته: شناسایی این گیاهان دارویی، حاصل تحقیقات دانشمندان و محققان ایران و خارجی بوده که سالها برای بدست آوردن انواع خواص این گیاهان که در گذشته نیز در طب سنتی کاربرد داشته، مورد آزمایش و مطالعه قرار داده و امروزه از این گیاهان، میوه جات و سبزیجات وحشی که بیشتر مناطق کوهپایه ای و کوهستانی کشورمان از جمله دشت مغان شناسایی شده برای معالجه انواع بیماری ها استفاده می شود. که پایگاه اطلاع رسانی آران مغان با جمع آوری مطالب و استناد به دانشنامه ویکی پدیا و... به بازنشر آن کرده است.

شیرین بیان

شیرین بیان گیاهی است چندساله و از خانواده ی بقولات Fabaceae که ارتفاع آن گاها به ۱ تا ۲ متر می رسد. برگ های آن به فرم شانه ای مرکب فرد می باشند که برگچه های آن دارای حالت چسبناکی هستند. گل های شیرین بیان به رنگ های آبی یا آبی متمایل به ارغوانی و گاها زرد دیده می شوند. میوه ی این گیاه از نوع نیام است که معمولا هر میوه دارای ۳ تا ۶ عدد دانه ی لوبیایی شکل می باشد. ریشه ها و ریزوم های این گیاه دارای پوستی قهوه ای رنگ هستند که پس از جدا کردن این پوسته ی خارجی به سایر قسمت های ریشه می رسیم که به رنگ زرد دیده می شوند و دارای طعم شیرینی  می باشند.

پراکنش و نیازهای اکولوژیکی

شیرین بیان در اکثر مناطق جهان بخصوص میان دو عرض جغرافیایی ۳۰ و ۴۵ درجه در نیمکره شمالی زمین  می روید. این گیاه در کشورمان نیز پراکنش بسیار وسیعی دارد و در استان هایی چون خراسان (شمالی و رضوی)، آذربایجان شرقی و غربی، اردبیل، زنجان، گلستان، کردستان، فارس، اصفهان، تهران و … مشاهده می شود. شیرین بیان بطور کلی گیاهی نورپسند است که در طول رویش به هوای گرم و رطوبت متوسط نیاز دارد.

کاشت، داشت و برداشت

تکثیر رویشی (تقسیم ریزوم و ریشه) روش تجاری تکثیر شیرین بیان می باشد اما این گیاه را بوسیله ی بذر نیز می توان تکثیر نمود که در اینجا به تکثیر رویشی این گیاه می پردازیم. در فصل پائیز (آبان ماه) ریزوم گیاهان ۳ تا ۴ ساله را پس از خروج از خاک به قطعات ۱۵ تا ۲۵ سانتی متری تقسیم می کنند. این قطعات را در ردیف هایی با فاصله ی ۶۰ تا ۸۰ سانتی متر و با فاصله ی۳۰ تا ۴۰ سانتی متر از یکدیگر کشت می نمایند. پس از کاشت بایست به سرعت آبیاری صورت بگیرد.

شیرین بیان یکی از گیاهان دارویی است که بیشتر بصورت بهره برداری از طبیعت به بازار مصرف می رسد و کمتر مورد کشت و کار قرار می گیرد و جالب است که بدانیم ریشه ی این گیاه بصورت خشک شده یا عصاره، یکی از مهمترین اقلام صادراتی کشورمان در بخش گیاهان دارویی است و در بسیاری از کشورهای اروپایی نظیر انگلیس، آلمان، بلژیک، فرانسه و … مورد کشت وسیع قرار می گیرد.

برداشت ریشه های این گیاه در فصل پائیز سال سوم یا چهارم صورت می گیرد. این عمل در سطوح کوچک با استفاده از بیل و در سطوح وسیع توسط ماشین های مخصوص انجام می شود.قسمت مورد استفاده ی این ریشه های این گیاه هستند که دارای ترکیبات مختلفی می باشند. مهمترین ترکیب موجود در ریشه های این گیاه اسید گلیسریزیک است که ۵۰ بار از شکر شیرین تر می باشد و مقدار آن با توجه به شرایط محیطی و واریته ی گیاه بین ۵ تا ۲۰ درصد می باشد.

خواص درمانی و کاربرد

مهمترین خواص درمانی ریشه های این گیاه عبارتند از: ملین،خلط آور، مدر، درمان کننده ی زخم معده و اثنی عشر، موثر در درمان بیماری های دستگاه تنفس مانند برونشیت و التهاب نای و … در داروسازی از عصاره ی ریشه ها برای شیرین کردن طعم داروها بصورت گسترده استفاده می شود.

احتیاطات مصرف: مصرف بی رویه ی ریشه های این گیاه بدلیل تحریک غدد فوق کلیوی و ترشح بیش از اندازه ی هورمون آلدسترون ممنوع اعلام گردیده است. این حالت سبب عوارضی چون اختلال در فعالیت های متابولیسمی، بالا رفتن فشار خون  و … می گردد. مصرف این گیاه در دوران بارداری و شیردهی منع شده است.

نحوه ی مصرف: ۱ تا ۴ گرم از پودر ریشه ها را بصورت دمکرده و یا جوشانده به تعداد سه مرتبه در طول روز استفاده می کنیم.

اسپند- اسفند یا (اوزرلیک)

 

گیاهی است به صورت بوته در بیابان‌ها، نقاط معتدل و سردسیر می‌روید این گیاه در اطراف زنجانٰ همدان و بخصوص در منطقه مغان زیاد دیده می‌شود.

خواص درمانی: مردم به اثر ضد عفونی کنندگی اسفند در زمانهای دور پی برده بودند و در اطراف بستر بیمار و جاهای پر ازدحام از آن دود می‌کردند و بدین طریق محیط را ضد عفونی می‌کردند.

نوشیدن جوشانده ریشه اسفند در هر روز صبح ناشتا برای درمان اگزما مفید می‌باشد.

کسانی که به علت ضعف مثانه یا سستی کمر دچار شب ادراری می‌باشند شب‌ها با خوردن مخلوطی از تخم رازیانه و اسفند و صبح‌ها با خوردن یک یا دو عدد تخم مرغ و کمی عسل شب ادراری آن‌ها درمان خواهد شد.

نسترن کوهی - گیلدیک یا شیلانگ

نام گیاه: نسترن کوهی, گل سرخ وحشی, گل سرخ بری , گل باغی یا گل باخی - گل محمدی

 نام محلی: در آذربایجان و اردبیل: گیلدیک و در کردی به شیلانگ معروف است

نام علمی: Rosa canina L.

نام انگلیسی: Dog rose – pig rose

تیره: گل سرخ Rosaceae

تاریخچه نسترن کوهی از گیاهان دارویی ارزشمندی است که مردم اکثر سرزمینها از میوه های این گیاه برای درمان بعضی از بیماریها استفاده می کنند.

از میوه نسترن کوهی میوه بدون دانه و حتی از دانه آن به عنوان دارو یاد شده است. میوه این گیاه سرشار از ویتامین C است و سایر ویتامین ها را نیز دارا می باشد و برای جبران کمبود ویتامینهای بدن استفاده می شود.

در برخی از کشورها از میوه های نسترن کوهی مربا یا مارمالاد تهیه می کنند مواد موثره این گیاه سبب کاهش اسید اوریک و معالجه ناراحتیهای ناشی از نقرس می گردد. از این مواد همچنین برای مداوای تورم کلیه و مجاری ادراری استفاده می شود. روغن دانه های نسترن کوهی در صنایع بهداشتی و آرایشی مورد استفاده فراوانی دارد. صرف نظر از خصوصیات دارویی این گیاه جنبه های زینتی آن در فضای سبز (بخصوص در مناطقی که از نظر شرایط آب و هوایی و خاکی از وضعیت خوبی برخوردار نیستند) در خور توجه بوده و حتی در اغلب اوقات به عنوان پایه برای رزهای زینتی مورد استفاده قرار می گیرد. این گیاه پراکنش زیادی در کشور دارد و حتی در بعضی نقاط به عنوان علف هرز در مزارع رشد می کند.

نسترن کوهی گیاهی درختچه ای و چند ساله است و بطور خودرو در مناطق خشک روی صخره ها و حتی در بوته زارها می روید. ارتفاع آن متفاوت و بسته به شرایط اقلیمی محل رویش 3 – 0.5 متر است. ساقه آن مستقیم و استوانه ای شکل است و انشعابات متعددی دارد که گیاه را پرپشت و استوانه ای شکل می سازد، ساقه ها پوشیده از خارهای خمیده یا قلابی شکل می باشد.

برگهای نسترن کوهی مرکب شانه ای و دندانه داربوده، تعداد برگچه ها فرد و بین 5 تا 11 عدد است. برگچه ها روی دمبرگ مشترکی به طول 2-7 سانتی متر قرار می گیرند. هر برگچه صاف و کبود رنگ بوده , گاهی روی رگبرگ کمی کرک وجود دارد و در رگبرگهای پشت برگچه تارهای غده ای وجود دارد.برگچه ها دارای دندانه های اره ای نوک تیز کشیده رو به بالا می باشند.گلها معطر, به قطر 2-8 سانتی متر بوده و به دنبال یکدیگر بر روی ساقه ظاهر می شوند،دارای یک پایک صاف و کم و بیش خزی به طول 0.5-2.5 سانتی متر و گلبرگها سفید یا صورتی رنگ  هستند . کاسبرگها شانه ای پس از ریختن گلبرگها برگشته و معمولاً بعد از رسیدن میوه خزان کننده خامه بدون کرک یا دارای مقدار کمی کرک می باشد.

میوه آن گرد یا تخم مرغی کوزه ای شکل , کشیده , صاف با رنگ قرمز روشن (در مرحله رسیدگی کامل به رنگ قرمز تیره مایل به قهوه ای) که سینورودون نام دارد و دانه ها در داخل آن قرار دارد. پس از انجام عمل لقاح در گل، جدار برجستگی کوزه ای شکل ضخیم و قرمز رنگ شده، مواد مختلف ذخیره می نماید و Cynorrhodon نامیده می شود.(نام Cynorrhodon به تفاوت به نهنج فرو رفته و کوزه ای شکل اطلاق می گردد). جدار داخلی قسمت کوزه ای شکل، دارای الیاف باریک، نازک و ابریشمی است و در آن فندقه های متعدد بیضوی زاویه دار و بسیار سخت جای دارد که میوه حقیقی گیاه هستند.

زمان گلدهی: اردیبهشت تا مهرالبته درننه کران(1,3,5,6,8)

محل رویش و پراکندگی گیاه

این گیاه در بلوارها، حاشیه جاده ها و در داخل پارکها کشت می شود.

پراکندگی آن در ایران: الموت، قزوین، ارتفاعات البرز، اردبیل، سهند، نیشابور کوه دنا، پل زنگوله، کندوان، دره کرج، نساء،لرستان، اراک، همدان ، گرگان ( مینودشت، بین نوده و شاهرود، علی آباد، بین شاه پسند سابق و بجنورد، جنگل گلستان در ارتفاعات 1000 متری)، مازندران ، گیلان، آذربایجان( دره قطور، قاسملو)، کرمانشاه، زنجان، اصفهان، بختیاری، فارس، کرمان، کردستان (خورخوره سقز، روستای بست از توابع فعلی دیواندره، سرشیو سقز، باخان از توابع مریوان، سلطان احمد در شهرستان مریوان، کوه نکروز از توابع سقز، اویهنگ و خواشت و رشنش، پیر خضران، هشمیز و شیان از توابع سنندج ، چهل چشمه ، قصر شیرین و....)

از نظر ترکیبات شیمیایى در گیاه وجود اسانس روغنى فرار یا روغن مانتول گزارش شده است. به علاوه در اعضاى این گیاه مقدارى تانن مواد رزینى و قند نیز وجود دارد. مالیدن دم کرده آن براى رفع خارش و رفع گازهاى رحم و رفع سستى و عفونت رحم مفید است. مالیدن سوخته گیاه براى تقویت لثه هاى دندان نافع است. پونه بادشکن، ضدنفخ، خلط آور و مفید براى سیاه سرفه، آسم است و سرفه را آرام و خروج خلط را تسهیل مى کند و اثر محرک بر روى ترشح معده دارد و در استعمال خارجى براى رفع لکه هاى جلدى مفید بوده و بخور دادن مقدارى پونه براى درمان سینوزیت مفید است، ضمناً بهتر است پونه با مقدارى کتیرا خورده شود. مقدار خوراک پونه تا هشت گرم بوده و سایر انواع دارویى این گیاه مانند نعناع تهیه و خورده مى شود.این گیاه دارویى از نظر طبیعت طبق نظر حکماى سنتى، گرم و خشک و همچنین براى جلوگیرى از سکسکه و آشفتگى و دل به هم خوردگى و ازدیاد عرق مفید و قاعده آور بوده و به عنوان ضدسم جانوران گزنده سمى بسیار نافع است و معمولاً از شاخه هاى گلدار و برگ آن به صورت دم کرده استفاده مى شود.

گیاهی است علفی یکساله شبیه نعناع ولی کوچکتر دارای ساقه راست کوتاه و خزنده به رنگ قرمز مایل به قهوهای و گل های ریز صورتی سفید و برگ های نرم خاکستری که ارتفاع آن به 10 تا 30 سانتی متر می رسد .پونه از جمله سبزی های خوردنی است که طعمی خوش مزه و مطبوع و طبیعتی گرم وخشک دارد بطور وحشی در صحرا و در کنار رودخانه ها حتی داخل آب می روید.

پونه به اسامی مختلفی نامیده می شود که معروفترین آن ودینه و پودنه وقودنج می باشد. انواع دیگرآن موسوم به خالواش است که در شمال و نواحی گیلان می روید نوعی دیگر پونه کوهی است که ظاهرا مشخصات پونه را دارند ولی با خواص شیمیایی متفاوت و هر سه نوع آن به صورت تازه و خشک کرده در غذا مصرف می شوند.پونه مسکن اعصاب ضد تشنج و هیستری می باشد.

 

* پونه کوهی یا به زبان ترکی (یارپیز)*

گیاهی است خوشبو شبیه مشخصات نعناع و پونه و خالواش که بطور خودرو و در جاهای خشک و زمین های شن زار و دامنه کوهها می روید. در این گیاه مواد چربی و قند تانن و فنول وجود دارد عطر مطبوع ان به علت وجود اسانسی به نام سیمن می باشد که از اویشن و اکالیپتوس و زیره هم به دست می آید.

10 تا 20 گرم ساقه های خشک پونه کوهی را در یک لیترآب دم کنید .آب صاف آن را یک استکان قبل از غذا میل نمایید ازآب دم کرده آن (کمی گرم باشد) در ایام ناراحتی های عصبی با این آب شستشو نمایید و این عمل را تا بهبودی کامل ادامه دهید .نام علمی پونه از واژه لاتین « پولکس» به معنای شپش مشتق شده است.

رومیان قدیم، از پونه برای دفع شپش استفاده می کرده اند و برای این کار یا آنها را در اتاق آلوده سوزانده و یا روی رختخواب می پاشیدند. مالیدن برگهای تازه ی پونه بر روی پوست، حشرات را دفع کرده و حیوانات دست آموز خانگی را از آلوده شدن به شپش حفظ می کند. برای دفع کنه و حشرات، میتوان در محل آغل حیوانات پونه پاشید و یا اینکه با یک جوشانده ی پونه حیوانات را شستشو داد. در گذشته های دور، برای دوره ماهانه عقب افتاده و تنظیم آن از پونه استفاده می شده است.

در نوشته های کلپپر در قرن هفدهم آمده است: '' جوشانده ی گیاه پونه را بنوشید تا پریود عقب افتاده مرتب شود''

باید توجه داشت که حتی مقدار کم روغن پونه سبب از کارافتادگی کلیه، تشنج و اغما می شود و فرد مبتلا هیچگاه به حال نخست باز نمی گردد، از اینروباید از مصرف خودسرانه آن اجتناب کرد برگهای پونه خطر کمتری دارند و گیاه پزشکان، نعنای صحرایی را به جای آن تجویز می کنند.

سرخپوستان آمریکایی، چای پونه را برای درمان دردهای ناشی از گرفتگی عضلات و همچنین مداوای سرماخوردگی مینوشیدند. در انگلستان نیز چای پونه یک شیوه ی درمانی سنتی خانگی برای سرماخوردگی و زکام بوده است. پونه تعریق را در بدن تحریک می کند و به همین سبب یک درمان موثر برای سرماخوردگی است در ‌آشپزی، از پونه برای عطر و مزه دادن به فرنی و همچنین تهیه سس استفاده میشده است، ولی امروزه به علت طعم تند، از پونه استفاده غذایی نمیشود. پونه ماهیچه های رحم را منقبض می کند، بنابراین در دوران حاملگی باید از خوردن آن اجتناب کرد.

زیستگاه طبیعی

گیاه بومی اروپا و غرب آسیاست. در خاکهای حاصلخیز و خمرطوب و خاکهای شن دار و اغلب در گودالهای، کنار نهرها، حوضچه ها و استخرها می روید    

مشخصات ظاهری:

پونه معطر متعلق به خانواده ی نعناع و به شکل بوته های کوتاهی در روی زمین می روید و ساقه مستقیم آن تا 30 سانتیمتر هم رشد می کند. ساقه ی شاخه دار و چهار بر آن دارای برگهای تخم مرغی شکل است که با کرک کم پشتی پوشیده شده اند و به رنگ سبز مایل به خاکستری هستند. لبه های برگها دندانه دار و یا به شکل حلوزونهای دو کپه ای می باشند. پونه بوی تندی شبیه نعناع از خود متصاعد می سازد. در اواخر تابستان، گلهای دو لبه ای آبی رنگ مایل به بنفش در محور برگها شکوفه می کنند و تشکیل حفه های گل فشرده ای را می دهند.

علف چشمه یا به زبان ترکی (بولاغ اوتی)

این سبزی به صورت وحشی در فصل بهار بیشتر در آش کاربرد دارد. نام‌های دیگر آن عبارتند از آب تره، شاهی آبی، جرجیر بیابانی، ترتیزک آبی، علف چشمه، قره العین و ...

در طب سنتی، بولاغ اوتی دارای طبعی «گرم و تر» است. بولاغ اوتی به تیره شب‌بو تعلق دارد. گیاهی است علفی و پایا که از ساقه‌های خوابیده آن که عموما ضخیم و گوشت‌دار است، ریشه‌های کوچک و سفید رنگ به صورت شبکه‌ای خارج می‌شود که ارتباط آنها در نقاط مختلف زمین را باعث می‌گردد. برگهای آن متناوب و گوشت‌دار به رنگ سبز تیره و عاری از کرک است. در قسمت انتهایی ساقه آن گلهای سفید رنگی مجتمع به شکل خوشه ظاهر می‌شود که پس از آمیزش هر یک میوه‌ای به صورت خورجین و به طول 2 تا 2.5 سانتیمتر تبدیل می‌گردد.

دانه‌اش قهوه‌ای رنگ مدور و واقع در دو ردیف در داخل میوه است، طول ساقه آن به تناسب شرایط محیط زندگی تفاوت می‌کنند. بطوری که در جریانهای آب کم عمق ساقه‌اش کوتاه ولی در جریانهای آب نسبتا عمیق که زلال نیز باشد از 2 متر هم تجاوز می‌کند. نمونه‌هایی از این گیاه در ارتفاعات زیاد می‌رویند. معمولا طعمی تلخ دارند و برعکس نمونه‌هایی که در اعماق زیاد آب رشد می‌کنند طعم تند خود را از دست می‌دهند.

خواص درمانی:

این سبزی شامل ویتامین‌های زیادی چون B کمپلکس، به خصوص B۱, E,C و دارای املاحی چون گوگرد، سدیم، ید و کلسیم و همچنین دارای پنی‌سیلین گیاهی می‌باشد.

بولاغ اوتی خاصیت نیروبخشی داشته و مصرف آن باعث طول عمر در افراد می‌شود.

استفاده از آن به صورت خام، پایین آورنده قند خون است. جوشانده آن در تسکین ناراحتی‌های قلبی و ورم قوزک پا موثر است.

بولاغ اوتی اشتهاآور خوبی محسوب می‌شود و در مادران شیرده، خاصیت شیر افزایی دارد و استفاده از آن به خانم‌هایی که دچار سرطان سینه هستند، توصیه می‌شود.

مصرف بولاغ اوتی، باعث درمان ناراحتی‌هایی چون آسم، سل ریوی، برونشیت، اختلالات هاضمه، گواتر، اسهال خونی، زخم‌های واریسی، راشیتیسم، یرقان، اسکوربوت، رماتیسم، نقرس و انواع ناراحتی‌های کلیه، کبد و  برای بیماریهایی مثل زردی نوزاد استفاده می‌شود.

مصرف آن با عناب، درمان تب بوده و در رفع این بیماری خصوصا در زمستان (به صورت لوسیون) موثر است.

موارد منع مصرف این سبزی عبارتند از:

۱) استفاده از این سبزی در بعضی افراد ایجاد سوءمزاج می‌کند.

۲) افرادی که دچار هموروئید (بواسیر) هستند نبایستی از آن مصرف کنند.

۳) مصرف این سبزی برای خانم‌های نابارور مضر است.

۴) مصرف زیاد این سبزی در بدن ایجاد سودا می‌کند.

تذکر: در بعضی اشخاص ایجاد تشنجات دردناک مثانه و در برخی موارد عدم دفع ادرار می نماید، در زنان باردار موجب تشنج در رحم و در نتیجه باعث سقط جنبن می گردد.

کاکوتی یا به زبان ترکی (کهلیک اُوتی)

کاکوتی (کهلیک اُتی) (Ziziphora tenuior L) گیاهی از تیره نعنائیان است که کاربرد های غذایی و دارویی دارد و عطر آن نزدیک به آویشن و Oregano است.

این گیاه چند ساله است وبوته‌های آن پرپشت و ارتفاع آن بین 10 تا20 سانتی متر می‌باشد و دارای گل‌های صورتی است.

این گیاه با آویشن هم خانواده است. در زبان مردم رودبار استان گیلان به آن «پلنگ مشت» می‌گویند و این سبزی طعم دهنده اصلی غذایی به نام شامی رودباری است.

در آذربایجان به آن کهلیک اُتی (Kəhlik oti) و یا ککلیک اوتی (Kəklik oti) به معنای علف کبک گفته می‌شود. یکی از تیره‌های این گیاه که در مناطق کوهستانی شمال خراسان به وفور یافت می‌شود به زبان کردی کرمانجی آنوخ نام دارد.

کاربرد خوراکی

این گیاه در نواحی کوهستانی ایران (بخصوص کردستان) به عنوان ادویه در غذاها کاربرد وسیعی دارد و عطر آن بسیار نزدیک به آویشن و Oregano و کمی هم شبیه به پونه است.

در تهیه غذاهای ایتالیایی جایگزین بهتری نسبت به آویشن برای Oregano است. از برگ‌های خشک‌شده و خردشده کاکوتی به عنوان طعم‌دهنده در دوغ استفاده می‌شود و برخی از دوغ های بسته بندی شده در ایران این ادویه را دارند. چوپان‌ها و کوه نوردان تازه کاکوتی را جمع آوری می‌کنند و چای آن را نوشیدنی گوارایی می‌دانند.

در آذربایجان در فصل بهار مردم محلی این گیاه را جمع آوری و به چای اضافه می کنند. استفاده از خشک شده این گیاه هم به صورت کامل یا پودر شده در این منطقه مرسوم است. در کشورهای اروپایی مانند آلمان این گیاه به صورت زنده در فروشگاه ها و در گلدان های کوچک به فروش می رسد.

خواص درمانی

گرم و خشک ضد باکتری خلط آور ضد سرما خوردگی و ضد عفونی کننده روده. کاکوتی که در گویش محلی خراسان به آن آنخ یا آنوخ گفته می‌شود دارای نام علمی Ziziphora tenuior L. از خانواده Lamiaceae می‌باشد. Thymus که نام علمی آویشن می‌باشد نیز از خانواده Lamiaceae می‌باشد. هر چند اثرات این دو گیاه بسیار شبیه همدیگر می‌باشند.

آویشن بیشتر در بیماریهای تنفسی استفاده می‌گردد ولی کاکوتی اغلب در درمان اختلالات گوارشی نظیر اسهال و دل پیچه کار برد دارد.

گیاه کنگر یا به زبان ترکی (گانگال)

كنگر (گانگال) معمولی گیاهی است با برگ‌های خاردار و ساقه‌های ضخیم شبیه به كرفس كه از آن در پخت سوپ، خورش و حتی به‌صورت خام در سالاد استفاده می‌كنند.البته باتوجه به اینكه برگ‌های آن تیغ‌های ریز و تیزی دارند، هنگام پاك‌كردن مراقب دستان خود باشید؛ پس بهتر است از دستكش استفاده كنید.كنگر طبیعتی گرم و خشك دارد و به همین علت آن را با ماست نیز می‌خورند و در ضمن برای آن دسته از افرادی كه گرم‌مزاج هستند، خوردن آن توصیه می‌شود.

يكی از ويژگی های كنگر، اين سبزی بهاری خاصيت غير قابل انكار آن در درمان تسكين بيماری نقرس و تصلب شرائين است. مصرف برگ ها و ميوه گياه كنگر در رژيم غذايی روزانه تاثير زيادي در تسكين دردها و درمان نقرس و تصل شرائين دارد. اين گياه در حقيقت با خاصيت پاكسازي عروق موجب تخليه رسوب ها و اخلاط مزاحم از رگ هاي خونی می شود. از طرفی ميوه و برگ كنگر به جهت داشتن ميزان قابل ملاحظه اي فيبر، املاح معدني و ويتامين هاي A، B و E در گروه مفيدترين گياهان و سبزيجات قرار مي گيرد كه ضمن تنظيم عملكرد كليه ها و افزايش ميزان ادرار مي تواند به عنوان يك ملين و مسهل گياهي معتدل براي درمان افرادي كه دچار يبوست هاي خفيف هستند استفاده شود. در حقيقت تهيه خورش يا آش كنگر كه با كمك ليموترش تازه طعم دار شده باشد، تاثير زيادی در درمان يبوست و بهبود عملكرد دستگاه گوارشی به ويژه روده ها خواهد داشت. (تبیان)

مواد مغذی اصلی موجود در 100 گرم کنگر خام

انرژی	18 کیلو کالری
پتاسیم	360 میلی گرم
آهن	1 میلی گرم
فولات	21 میکروگرم
کلسیم	41 میلی گرم
پتنوتنیک اسید	3/0 میلی گرم
ویتامین B1	1/0 میلی گرم
سدیم	27 میلی گرم
بتاکاروتن	39 میکروگرم
فیبر	4 گرم

 

خواص درمانی

* كنگر ضدعفونی‌كننده، اشتهاآور، تب‌بر و هضم‌كننده غذاست و درضمن، مصرف آن باعث تقویت دستگاه گوارش می‌شود.

* این گیاه و به‌خصوص برگ آن ادرارآور و نیروبخش است و در ضمن قلب را نیز تقویت می‌كند.

* كنگر در درمان یرقان، نارسایی كبد و كم‌خونی مؤثر بوده و از كبد در برابر سموم شیمیایی محافظت می‌كند.

 

* محققان معتقدند وجود ماده‌ای به نام سینارین در عصاره برگ كنگر، باعث كاهش كلسترول و تری‌گلیسیرید خون می‌شود. در ضمن همین ماده به همراه ماده دیگری به نام اسید كافئیك موجود در كنگر، كبد را در برابر عفونت حفظ می‌كنند. (تبیان)

زمان روییدن این گیاه

زمان به گل نشستن این گیاه از بهار تا نیمه ی تابستان است که به عواملی چون شرایط اقلیمی و گرمای هوا وابسته است. دم برگ داخلی سفید رنگ، راس ساقه و هاگدان قسمت های خوراکی این گیاه را تشکیل می دهد که در سوپ،خورش و سالاد مورد استفاده قرار می گیرد.

در یونان و مصر باستان، این گیاه به دلیل نقش کمکی در هضم مواد غذایی مورد توجه قرار گرفت و در قرن 16 میلادی در اروپا یکی از سبزیجات معروفی بود که توسط اشراف مصرف می شد.

کنگر در زبان محلی ما "گانگال" نامیده می شود که در منطقه مغان و در اطراف زمین های کشاورزی اطراف کانال آبیاری پارس آباد، اصلاندوز، در زمینهای شرکت"کشت و صنعت مغان و حریم جاده های اصلاندوز تا پارس آباد" یافت می شود. بسیاری از گردشگران و میهمانان در هنگام ورود به دشت مغان حدالامکان این گیاهان را جمع آوری کرده و از آن در غذاهای خود استفاده می کنند.

قارچ دنبلان/توبر یا به زبان ترکی (دنبلان)

قارچ دُنبَلان (Truffle) نوعی قارچ خوراکی گرانقیمت و کمیاب است. این قارچ در گونه‌های مختلف به رنگهای قرمز تیره، خاکستری، سفید، بنفش و سیاه یافت می‌شود ولی لذیذترین نوع آن دارای پوستهٔ سیاه‌رنگ است. دو نوع سیاه و سفید این قارچ گران‌قیمت‌ترین قارچ‌های دنبلان زیرزمینی هستند.

بیش‌ترین میزان مصرف قارچ دنبلان در رستوران‌ها، صنایع غذایی، تهیهٔ انواع سس‌ها و روغن‌های معطر و نیز داروسازی است.[۶] سر آشپز معروف فرانسوی، ژان آنتلم بریلا-سوارین (Jean Anthelme Brillat-Savarin)، دنبلان را الماس آشپزخانه لقب داده است.[۷]

 

قارچ دنبلان، که در عمق تقریبا ۳۰ سانتیمتری و در مجاورت ریشه گیاهان رشد می‌کند، شکلی شبیه سیب زمینی دارد و اندازه آن از یک فندق تا اندازه یک پرتقال می‌باشد . دنبلان به حالت طبیعی در بسیاری از مناطق معتدل دیده می‌شوند و آنها را به وسیله سگ یا خوک پیدا می‌کنند.[۸] قارچ دنبلان کوهی سفید در سال ۲۰۰۱ به قیمت هر کیلو بین ۲۰۰۰–۴۵۰۰ دلار امریکا بفروش رفته‌است.[۹] در دسامبر ۲۰۰۹ آنها به قیمت ۱۴،۲۰۳ دلار بر کیلوگرم فروخته می‌شدند. رکورد قیمت یک دنبلان سفید در دسامبر ۲۰۰۷ زده شد؛ کازینو داری به نام استانلی هو (Stanley Ho) مبلغ ۳۳۰،۰۰۰ دلار برای خرید یک دنبلان ۱٫۵ یک کیلویی پرداخت کرد.[۱۰]"

در سی سال گذشته تلاش‌های جدیدی برای تولید انبوه دنبلان آغاز شده است. حدود ۸۰٪ دنبلان مصرف شده در فرانسه در مزارع پرورشی بعمل میاید. با این‌حال، هنوز میزان تولید به سطح سال ۱۹۰۰ نرسیده است. مزارع دنبلان در کشورهای انگلیس، ایالات متحده آمریکا، اسپانیا، سوئد، نیوزیلند، استرالیا و شیلی فعال هستند. (ویکی پدیا)

با توجه به آغاز بارندگي هاي بهاره و مساعد شدن شرايط رشد دنبلان ها، جمع آوري، خريد و فروش و مصرف اين قارچ ها در رويشگاه هاي اين قارچ در كشور بخصوص در دشت مغان از رونق خاصي برخوردار شده است.

بخشي از خواص دارويي و پزشكي قارچ دنبلان بر اساس مستندات علمي و تحقيقات آزمايشگاهي و برخي ديگر در ميان مردم مناطق مختلف و بر اساس تجربيات شخصي و در طول سال هاي متمادي به اثبات رسيده است.

 

در طي نمونه برداري از قارچ هاي دنبلان در طي سال هاي گذشته، با مطرح كردن سؤالاتي از مردم مناطق مختلف كشور، در مورد خواص اين قارچ، مردم از آن به عنوان يك غذاي نيرو بخش و مقوي ياد كرده و تغذيه از آن در فصل بهار را براي جلوگيري از انواع بيماري ها در طول سال مؤثر مي دانند.

در ميان مردم منطقه مغان اعتقاد بر اين است كه دنبلان تأثير چشمگيري در كاهش قندخون در ميان مبتلايان به ديابت دارد. و از آن به عنوان غذايي مقوي و دارويي در درمان بيماري هاي چشمي ياد مي شود.

در حديثي از رسول اكرم نقل شده است: قارچ دنبلان مائده اي از جانب خداوند و از گياهان بهشتي بوده و مصرف آن براي بيماري هاي چشمي سودمند است ( بحارالانوار، جلد 62، صفحه 145، حديث 3 ).

مردم مغان نيز مصرف دنبلان را در درمان عوارض پيري موثر دانسته و آن را به عنوان عامل جواني مي شناسند. بر اساس تحقيقات علمي انجام شده تاكنون تأثيرات آنتي بيوتيكي قارچ در برابر ميكروب ها و عوامل بيماريزا، تأثير آنتي اكسيداني در برابر انواع عوامل سرطان زا و محافظت از كبد در برابر بيماري هاي كبدي به اثبات رسيده است.

گیاه کبر – هندوانه کوهی یا به زبان ترکی (داغ قارپوزی)*

کَبَر، لگجی، لیجین، خاروک یا علف مار (نام علمی: Capparis spinosa) یکی از گیاهان است. کبر از راسته میخک‌سانان (Caryophyllales)، تیره کبریان (Capparaceae) ، سرده کبرها (Capparis) است.

گیاه کبر (داغ قارپوزی) یا هندوانه کوهی با نام علمی کاپرس (capers) که در کوهها و ارتفاعات و تپه های پلدشت آذربایجان شرقی ،غربی و دشت مغان (اصلاندوز) استان اردبیل رشد می کند.این گیاه بومی مناطق گرمسیری غرب و مرکز آسیاست ، پراکندگی آن از اقیانوس اطلس ، مراکش ، تونس تا دریای سیاه ، ارمنستان ، نواحی شرقی دریای خزر تا افغانستان و هند امتداد دارد.

ضخامت هر دانه ۰٫۲ تا ۰٫۳ است.

 

کبر گیاهی بوته مانند است و دارای شاخه‌های چوبی باریک و دراز است که شاخه‌های کهنسال آن بی برگ ولی شاخه‌های جوان آن دارای برگ‌های کوچک، باریک و به درازای ۱۲-۴ میلیمتر و منتهی به نوک خار مانند است.این گیاه ریشه بسیار سخت و بلند با پوست کلفت دارد که پس از خشک شدن از مغز چوبی آن جدا می شود. این گیاه ممکن است تا سی سال عمر کند.میوه این گیاه کروی شکل (به درشتی یک گیلاس کوچک)، بدون تار و به رنگ سبز با خطوط موازی سبز و یا زرد کمرنگ است و درون میوه آن قرمز و پر از دانه های کوچک و لزج است.

 

 

ویژگی های دارویی

این گیاه در پزشکی کهن یونانی و عرب مورد استفاده قرار می گرفته است. پوست این گیاه مزه ی تند و گس و اثر آرام کننده، معرق و نرم کننده دارد و در رفع سرفه و آرام کردن حملات آسم و دفع کرم ، کارساز بوده و در درمان دانه‌های پوستی سودمند است.

 

گیاهان داروئی دشت مغان (خار گل مریم ) گانگال

خواص خار مریم چیست؟ (آشنایی با عوارض و خواص گیاه خارمریم)

خواص خار مریم (Silybum marianum) شامل پیشگیری و درمان سنگ صفرا بوده، همچنین یک گیاه "محافظ کبد" است. در ادامه با خواص خار مریم آشنا شویم.

خار مریم که با نام ‌های دیگری از جمله ماریتیغال، خار علیص، خارسه و خارشیری شناخته می‌شود گیاهی است از تیره کاسنی، دوساله و به ارتفاع حداکثر 1/5 متر که به حالت خودرو در کنار جاده‌ها، اراضی بایر و گاهی اطراف زمین‌های زراعی می‌روید.

در ایران خار مریم در صحراها و بیشتر در دره هراز، دشت مغان، مناطقی از خوزستان، کلاردشت، گرگان، مازندران و ... میروید. این گیاه در صنایع داروسازی اهمیت فراوان دارد.

 

 

خواص خار مریم (طبیعت و خواص درمانی)

طبیعت گیاه خار مریم گرم است.

خواص گیاه خار مریم به‌طور خلاصه عبارتند از:

- خار مریم میزان التهاب را کاهش داده و تاثیرات آنتی‌اکسیدان بالقوه‌ای دارد. آنتی‌اکسیدان‌ها از سلول‌های بدن در برابر آسیب‌دیدگی ناشی از فرآیندهای شیمیایی حفاظت می‌کنند.

- این گیاه در درمان اختلالات فوق کلیوی و سندرم روده ملتهب کاربرد دارد و برای درمان اختلال پوستی «داءالصدف» نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

- یکی از بهترین گیاهان محافظ کبد و سم زدایی از کبد، خار مریم می‌باشد.

- از خواص خار مریم حل سنگ‌های صفراوی و پیشگیری از ایجاد این بیماری است.

- یکی از مهمترین خواص خار مریم کاهش میزان سلول‌های سرطانی است، به طوریکه مصرف گیاه خار مریم در مقابله با سرطان پروستات، سرطان سینه و سرطان رحم موثر بوده و رشد و توسعه سلول‌های سرطانی را کاهش می‌دهد.

- خوردن گلچه‌های خار مریم اثرات مفی داروهای مربوط به شیمی درمانی را کاهش می‌دهد و تاثیر مثبت آن را زیاد می‌کند.

- خوردن گلچه‌های گیاه خار مریم در کاهش میزان کلسترول خون تاثیر دارد.

- مصرف گیاه خار مریم، مقاومت انسولین در بیمارانی که از نوع دیابت 2 رنج می‌برند را کاهش می‌دهد.

- این گیاه نوعی آنتی‌اکسیدان قوی به شمار رفته و از بدن در برابر آسیب‌های سلولی ایجاد شده از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند (خاصیت ضداکسیدان آن چندین بار از ویتامین E بیشتر است و از این طریق محافظ خوبی برای کبد است.)

- از خواص خار مریم محافظت کلیه از تاثیر مواد شیمیاییاست (سیلی مارین موجود در گیاه خارمریم اثر مخرب مواد شیمیایی بر روی کلیه را کاهش داده و محافظ خوبی برای کلیه‌هاست.)

 

 

 

 

طرز استفاده و مقدار مصرف خار مریم

از گیاه خار مریم به شکل دم کرده و تنتور استفاده می‌کنند همچنین برای استفاده بیشتر از خواص خار مریم می‌توان گلچه‌های آن را همانند کنگر فرنگی خورد.

گل خار مریم و هم تخم آن قابل استفاده می‌باشند اما مطالعات نشان ‌میدهند تخم گیاه خار مریم بیشتر دارای خواص درمانی است، به همین جهت در اکثر مکمل‌های غذایی و یا چای‌های کیسه‌ای از عصاره تخم خار مریم استفاده می شود.

 

طرز تهیه دم کرده: 

3/5 گرم دانه نیمکوب را در 150 سی سی آب جوش به مدت 10 الی 15 دقیقه دم کنید. روزانه 3 نوبت و نیم ساعت قبل از غذا مصرف شود.

طرز تهیه تنتور:

15 تا 25 قطره را روزانه 4 الی 5 بار مصرف کنید.

برای کمک به درمان هپاتیت و سیروس کبدی:

160 الی 800 میلی‌گرم در روز در 3 نوبت، برای سیروس کبدی به مدت 2 سال و برای هپاتیت سه ماه مصرف شود.

برای کمک به تصفیه کبد در افرادی که دچار تنبلی کبد می باشند:

250 میلی‌گرم یک بار در روز به مدت 8 هفته مصرف شود.

افراد عادی نیز برای بهره‌گیری از خواص خار مریم و پاکسازی کبد خود میتوانند 140 الی 250 میلی‌گرم از آن را به مدت 4 هفته مصرف کنند، البته بهتر است از فراورده‌های استاندارد شده خارمریم استفاده کنیم چون مواد موثر آنها قویتر بوده و بهتر از دم کرده و تنتور آن است.

 

 

موارد احتیاط و منع مصرف:

گیاه خار مریم نباید هم‌زمان با داروهایی که متابولیزم آنها در کبد است مانند آسپرین، استامینوفن و غیره استفاده شود، اگر داروی خاصی مصرف میکنید و یا به هر گونه بیماری مبتلا می‌باشید قبل از مصرف گیاه خار مریم با پزشک مشورت کنید.

داروهای گیاهی موجود در دشت مغان

ARTICHOKE THISTLE
CYNARA CARDUNCULUS	: نام علمی
ASTERACEAE  - کاسنی	: خانواده
غرب و مرکز مدیترانه	: بومی منطقه
کنگر فرنگی , cardone، cardoni، carduni , cardi	: نام های دیگر

خاک و تغذیه

دمای ایده آل محیط

آبیاری و رطوبت

نور محیط

انواع خاک با زهکشی خوب و مرطوب

20 درجه سانتیگراد

کمی خشک

خیلی زیاد

آرتیشوی خاردار

آرتیشوی خاردار گیاهی است تنومند و علفی چندساله از جنس Cynara در خانواده کاسنی (Asteraceae) بومی غرب و مرکز مدیترانه میباشد

این گیاه با خشکی سازگار است و پراکنش آن از موراکو و شرق پرتغال تا لیبی، یونان و شمال فرانسه است. ممکن است این گیاه بومی قبرس، جزایر کاناری و مادیرا هم باشد.

در فرانسه، تنها در جنوب و منطقه مدیترانه ای به صورت وحشی رشد می کند. در استرالیا، کالیفرنیا و آرژانتین به عنوان علف هرز مهاجم شناخته می شود.

این گونه دو کالتیوار مهم دارد: Cynara cardunculus واریته altilis DC ( آرتیشوی خاردار) برای برگها و ساقه خوراکی استفاده می شود و گونه Cynara cardunculus واریته scolymus (L.) Fiori ( آرتیشو) برای جوانه های بزرگ خوراکی اش استفاده می شود. این دو کالتیوار نسبت به انواع وحشی دارای خارهای کمتری بوده، بزرگتر هستند ( تا دو متر می رسند)، ساقه های باریکتر و گلهای بزرگتری دارند. این خصوصیات به بالا رفتن عملکرد کمک می کند.

آرتیشوی خاردار تا ارتفاع 0.8 تا 1.5 متر رشد می کند. دارای برگهای کرکداریست که از سبز تیره تا سبز خاکستری متغیر است. دارای گلها بنفش یاسی، بزرگ و گرد است و کاپیتول بزرگ و برجسته ای به بزرگی 6 سانتی متر دارد.

آرتیشوی خاردار در یونان، رم و ایران باستان محبوبیت داشته و همچنان در برخی از این مناطق استفاده می شود. این گیاه در آفریقا و به خصوص در الجزیره و تونس پر طرفدار است. ساقه آرتیشوی خاردار کرکهای بسیار کوچک و تقریبا غیر قابل دیدنی دارد که اگر در پوست فرو بروند می توانند باعث ایجاد درد شوند. کالتیوارهای جدیدی ایجاد شده اند که فاقد این کرکها هستند.

آرتیشوی خاردار به فصل رشد خنک و بلند نیاز دارد( در حدود 5 ماه) اما به یخ زدگی حساس است. این گیاه در زمستان و بهار کاشته می شود.

شرایط ایده آل محیط برای رشد مطلوب این گیاه به صورت زیر است: نور: آفتاب کامل دما: مقاوم به سرما ولی حساس به یخ زدگی رطوبت: خشک و نیمه خشک خاک: انواع خاک با زهکشی خوب و مرطوب دمای مناسب: 24 درجه در روز و 13 درجه در شب

ساقه های این گیاه را باید قبل از رشد به منظور مصرف خوراکی سپید سازی کرد. از این گیاه به دلیل گلهای بزرگ و برگهای نقره ای- سبز آن، به عنوان گیاهی زینتی نیز استفاده می شود.

این گیاه سرشار از آنزیم پروتئاز بوده و به همین دلیل به عنوان منبعی از آنزیمهای مورد نیاز برای تهیه پنیر نیز استفاده می شود. امروزه به عنوان یک منبع سوخت گیاهی مورد توجه قرار گرفته است. روغن بدست آمده از دانه های آن که به روغن آرتیشو شهرت دارد مانند روغن آفتابگردان است.

آرتیشوی خوراکی ماده اولیه برای پالایشگاه های زیستی در جهان است که مواد اولیه و روغن مورد نیاز برای ساختن بلوکهای ساختمانی را از پلاستیکهای زیستی فراهم می کند. این گیاه سرشار از ترکیبات فنولی است که به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانتی این مواد امروزه توجه به این گیاه هم افزایش یافته است.

مهمترین ترکیبات موجود در آرتیشوی خاردار هیدروکسی سینامیک اسید هایی مانند کلروژنیک اسید، دی کافئول کوئنیک اسید(dicaffeoylquinic acids)، کافئیک اسید، فرولیک اسید و فلاونوئیدهایی مانند لوتولین -7- گلوکوزید(luteolin-7-glucoside ) و رنگدانه های گلیکوزیدی است

خواص درمانی Cynara cardunculus که تاکنون شناخته شده اند عبارتند از:     ضد تومور: پلی فنلهای آرتیشوی خاردار از رشد سلولهای سرطانی جلوگیری و پتانسیل حمله مجدد را کم می کند.     ضد افزایش کلسترول خون: در سال 2009 در مطالعه ای نشان داده شد که عصاره برگی آرتیشو می تواند کلسترول خون را کاهش دهد .     ضد سوء هاضمه و صفرا آور     مقابله با اکسیداسیون LDL     مقابله با تنشهای اکسیداتیو     در مطالعه ای نشان داده شد که برگها و دانه های Cynara cardunculus به میزان مشابه و دو برابر گلهای این گیاه دارای ترکیبات پلی فنلی است. چنین وضعیتی درباره فلاونوئیدها و تاننهای این گیاه هم مشاهده شد. علاوه بر این نشان داده شد که برگهای آرتیشوی خاردار رشد پاتوژنهایی مانند Staphylococcus aureus و Escherichia coli را محدود می کند.     در مطالعه دیگری نشان داده شد که میزان پلی فنلها و اسید هیدروسینامیک( hydroxycinnamic acids ) در میان کالتیوارها و همچنین قسمتهای مختلف گیاه متفاوت است که نشاندهنده زمینه مناسب برای انجام مطالعات اصلاح نژادی است.

آفات عمده این گیاه شته و حلزون است. بیماری های مهم این گیاه هم پوسیدگی خاکستری، کپک پودری و پوسیدگی ریشه است.

تکثیر این گیاه از طریق بذر،تقسیم بوته، پاجوش و قلمه ریشه ممکن است.